Given name: Maria Family name: Perlberger-Schmuel
- NO
- Female
- Maria
- Perlberger-Schmuel
- Maria Teresa Nowakowska
- 1931 lub 1933
- Yes
- Not in Warsaw
- Wieliczka; Kraków
- Warszawa – Praga; Wola – Koło; Powiśle; Izrael
- Jewish
- good
- on surface
- money
- on a street, recognition
-
Mieszkała z rodzicami – Samuelem i Henryką z domu Luftig – w Wieliczce, jej dziadek i ojciec byli miejscowymi przedsiębiorcami i radnymi Wieliczki; w domu mówiło się po polsku. Znajoma rodziców, pani Zofia Duszczyńska, załatwiła Marysi metrykę; rodzice postanowili wysłać dziewczynkę do Warszawy. Pojechała tam pod opieką pani Duszczyńskiej, która umieściła Marysię u Ireny Chmurowej, żony oficera, osadzonego w oflagu. Córka Ireny, Wanda, namówiła Marysię, by wstąpiła do harcerstwa. Po upadku powstania sierpniowego Irena i Wanda Chmurowe wyjechały do krewnych, Marysia przetrwała u obcych ludzi w Krakowie; stamtąd trafiła do Łodzi, gdzie wykorzystywano ją, jako pomoc domową. Postanowiła przenieść się do szkoły klasztornej, trafiła do urszulanek. Przez jakiś czas mieszkała w internacie w okolicach Opola. Została odnaleziona przez krewnych i ostatecznie trafiła do wujka, brata matki, mieszkającego w Belgii. Wyemigrowała potem do Izraela.
- Ghetto Uprising, Warsaw Uprising, in the Ghetto
- Poles operations, housing, help, private/everyday life
- antisemitism, atmosphere , children, hosts, other help, communication, contacts with other Jews , long-lasting help, individual help , one-off help, housing assistence , material help , with Aryan documents , acquaintances
-
Dziadek Marii Perlberger Shmuel, Joszua (Józef) Perlberger był przedsiębiorcą budowlanym, sprzedawcą kruszywa, właścicielem kamieniołomów, a także radnym miejskim. Jego syn, ojciec Marii, Samuel Perlberger, z wykształcenia ekonomista, wstąpił jako ochotnik do Legionów. Za zasługi w walce otrzymał od rządu koncesję na prowadzenie trafiki tytoniowej; on także był radnym miejskim. W czasie wysiedlenia Żydów z Wieliczki, w sierpniu 1942, Marysia wyjechała do Warszawy z matką znajomej rodziców, Zofii Duszczyńską, która powierzyła ją opiece niejakiej Wacławy; później Marię wzięła do siebie Irena Chmurowa; za radą jej córki, Wandy, Marysia wstąpiła do harcerstwa. Na jej utrzymanie łożyła przyjaciółka Perlbergerów z Wieliczki. Po wojnie Maria wyjechała do Izraela; uzyskała tytuł Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata dla Zofii Duszczynskiej i Ireny Chmurowej.
https://www.wieliczka.eu/pl/201129/14358/wreczenie-odznaki-dla-marii-perlberger-shmuel.html
-
Related sources:
- Str. 136 – 137
-
Related people:
-
Duszczyńska
Zofia
(Acquaintance / Aider )
Przyjaciółka Samuela i Henryki Perlbergerów, pomagała im w czasie okupacji. Załatwiła metrykę dla ich córki, Marysi...
-
Nieznane [matka Zofii Duszczyńskiej]
(Denounced )
Jej córka, Zofia, przyjaźniła się z Samuelem i Henryką Perlbergerami, mieszkali w Wieliczce. W sierpniu 1942, w czas...
-
K.
Wacława
(Stranger)
Mieszkała z matką i siostrą. Ukrywała się u nich przez jakiś czas Maria Perlberger. Tylko Wacława wiedziała o jej po...
-
Nieznane [sąsiadka Ireny Chmurowej]
(Stranger / Denouncer)
W 1942 mieszkała w sąsiedztwie Ireny Chmurowej, która wzięła do siebie Marysię Perlberger Shmuel. Dziewczynka miała...
-
Chmura
Irena
(Denounced )
Irena Chmura zaopiekowała się Marią Perlberger, która zamieszkałą u niej na Kole. Mieszkała z 16-letnią córką Wandą...
-
Nieznane [lokatorka Ireny Chmurowej]
(Neighbor)
W maju 1943 znalazła schronienie w domu Ireny Chmurowej na Kole. U Ireny mieszkała już wtedy od ponad pół roku Marys...
-
Nieznane [mężczyzna w lunaparku]
(Denouncer)
Latem 1943 stanął w pobliżu Marysi Perlberger Shmuel, która stała w kolejce po bilet na karuzelę. Wskazał na nią pal...
-
Chmura
Wanda
(Acquaintance)
Córka Ireny Chmury; razem z matką opiekowała się Marią Perlberger, która zamieszkała u nich na Kole.Brała udział w p...
Related places:
- Dworzec Główny
-
Nieznana [Praga]
Mieszkanie państwa K., u których została umieszczona Miriam Perlberger po przyjeździe z Wieliczki.
-
Nieznana [Koło]
Mieszkanie Ireny Chmury, u której ukrywała się Maria Perlberger.
-
Przedmieścia Warszawy
Irena Chmurowa chodzi z Marysią Perlberger Shmuel, próbują odnaleźć Wandę wśród wychodzących z miasta powstańców.
Related events:
- Marysia Perlberger Shmuel przyjeżdża z Wieliczki z Zofią Duszczyńs... 1942-08 (Help / one-off/short-lasting / housing/hiding place / emergency help / Independent Jewish actions ) ,
- Matka Zofii Duszczyńskiej przywiozła Marysię Perlberger Shmuel do... 1942-08 (housing/hiding place / Independent Jewish actions / Danger) ,
- W czasie, kiedy Marysia Perlberger Shmuel mieszkała u Ireny Chmuro... 1942 (Denunciation) ,
- W czasie, kiedy w getcie trwało powstanie, znajomi Ireny Chmurowej... 1943 (Independent Jewish actions ) ,
- U Ireny Chmurowej zamieszkała nowa lokatorka, starsza pani. Marysi... 1943 (Help / long-lasting / housing/hiding place / Independent Jewish actions / helping other Jews ) ,
- Irena Chmurowa postanowiła posłać Marysię jesienią do szkoły polsk... 1943 (Help / free of charge / one-off/short-lasting / other help / Independent Jewish actions ) ,
- Po naradzie z matką, Wanda Chmura zaproponowała Marysi Perlberger... 1943 (Denunciation / Independent Jewish actions / Danger) ,
- Po upadku powstania sierpniowego, Irena Chmura wychodziła z Marysi... 1944-10 (Help / long-lasting / housing/hiding place / Independent Jewish actions ) ,
-
Duszczyńska
Zofia
(Acquaintance / Aider )