Given name: Helena Family name: Szpinak
- NO
- Female
- Helena
- Szpinak
- Rajzman
- Rajska
- 1920-02-10
- Częstochowa
- Yes
- From Warsaw
- no information, suburban Warsaw
- Otwock
- Leszno, Gołyń, Kanada,
- Jewish
- good
- secondary
- basement, attic, in an apartment
- other
- other danger, on a street, blackmail/"szmalcowanie" resulting in escape
-
Helena Szpinak - Rajzman ur. 10.02.1920r. w Częstochowie. Po śmierci ojca, przed wojną przenosi się z matką do Warszawy. W Warszawie mieszka jej starsza siostra i brat, lekarz. Gdy wybucha wojna i zostaje ustanowione getto, razem z matką przenoszą się do Otwocka, do domu brata. Po likwidacji otwockiego getta zaczyna ukrywać się z dwóją małych dzieci, siostrzenicą i bratanicą w Warszawie z pomocą p. Malickiej. Gdy dowiaduje się, że siostra i brat żyją przekazuje im dzieci. Ukrywa się sama w Warszawie pod fałszywym nazwiskiem Rajska. Ma dobry wygląd. Znajduje pracę i utrzymuje się sama. Pomaga w załatwieniu fałszywych dokumentów dla brata i jego rodziny. Gdy udaje jej się załatwić mieszkanie/kryjówkę dla bratowej, która ma bardzo zły wygląd dowiaduje się, że tego samego dnia bratowa, brat i bratanica zostali zabrani przez gestapo. Niedługo potem dowiaduje się o śmierci matki i siostry w częstochowskim. Wynajmuje pokój przy ul. Leszno, u Niemca, którego żoną jest Żydówka, ale gdy szmalcownik zaczyna ją śledzić wyprowadza się z tego mieszkania. Ukrywa się w różnych mieszkaniach w Warszawie. Spotyka się ze znajomymi Żydami ukrywającymi się po aryjskiej stronie na fałszywych dokumentach. Podczas powstania warszawskiego zostaje ewakuowana z Warszawy, ale na dworcu Zachodnim postanawia z grupą poznanych ludzi nie wsiadać do pociągu do Pruszkowa. Decyduje się iść z nimi piechotą do Łodzi. W Pruszkowie odłącza się od grupy, ponieważ zaczynają ją podejrzewać, że jest Żydówką. Ucieka i dociera do wsi Gołyń, do państwa Ćwieklińskich. Ich adres dostała od p. Malickiej. Tam doczekuje wyzwolenia. Po wojnie odnajduje w Warszawie ciotkę i jej syna, jedynych, którzy ocaleli z całej jej rodziny. Zaczyna z pomocą ciotki pracować w MSZ. W 1947r. wyjeżdża do Kanady.
- after the war, Ghetto Uprising, Warsaw Uprising, before Ghetto , deportation
- Germans operations, Poles operations, underground activity, housing, help, work, "szmalcownictwo", private/everyday life
- antisemitism, atmosphere , children, Gestapo/gendarmerie, hosts, other help, monastery/church, Polish underground movement , contacts with other Jews , long-lasting help, individual help , one-off help, outside of Warsaw, work, blackmailer/ "szmalcownik", with Aryan documents , acquaintances
-
Related sources:
-
Related people:
-
Rajzman
Rozalia
(mother)
Rozalia Rajzman, matka Heleny Szpinak - Rajzman. Wdowa, która po śmierci męża przeniosła się z córką do Warszawy, gd...
-
Bialer
Felicja
(siblings)
Starsza siostra Heleny Szpinak - Rajzman. Ukończyła prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Zdecydowała się z mężem i ma...
-
Nieznane [przyjaciółka Heleny Szpinak - Rajzman]
(Friend / Aider )
Przyjaciółka Heleny Szpinak - Rajzman. Mieszkała po drugiej stronie Otwocka. Helena umówiła się z nią, że przez kilk...
-
Rajzman
Ewunia
(extended family)
Córeczka Romana Rajzmana. Bratanica Heleny Szpinak - Rajzman. Helena opiekowała się nią przez pewien czas, później o...
-
Bialer
Aleksandra
(extended family)
Córeczka Felicji Bialer, siostry Heleny Szpinak - Rajzman. Miała trzy latka gdy zamieszkała z rodzicami w warszawski...
-
Górewicz
Nieznane
(Acquaintance / Aider )
Znajomy Romana Rajzmana. Właściciel apteki przy stacji kolejowej w Otwocku. Pomógł Helenie Szpinak - Rajzman, gdy z...
-
Rajzman
Roman
(siblings)
Starszy brat Heleny Szpinak - Rajzman. Lekarz. Ojciec malutkiej Ewuni Rajzman. Walczył w kampanii wrześniowej, po ka...
-
Nieznane
Halinka
(Friend )
Halinka, Żydówka która wyszła za mąż za Polaka. Jej mąż był bardzo otwarty i tolerancyjny. Siostra męża była skrajną...
-
Malicka
Nieznane
(Friend / Aider )
Przyjaciółka rodziny Rajzmanów. Gdy Helena Rajzman z dwójką małych dzieci dociera do jej mieszkania, dowiaduje się o...
-
Malicka
Maria
(Acquaintance / Aider )
Bratowa Mariana Malickiego.wraz z mężem pracowali w Zarządzie Miejskim, w dziale ewidencji ludności. Wraz z ks. prob...
-
Nieznane [znajoma p. Malickiej]
(Stranger / Aider )
Znajoma pani Malickiej. Związana prawdopodobnie z polskim podziemiem. Po telefonie pani Malickiej przyjechała własny...
-
Rajzman
Luba
(in-law)
Bratowa Heleny Szpinak Rajzman. Biolożka. Miała bardzo semicki wygląd. Ukrywała się w Warszawie, oddzielnie z mężem....
-
Dopkin
Eleonora
(Friend )
Przyjaciółka Heleny Rajzman Szpinak. Razem wynajmowały pokój w Warszawie. Zdecydowała się ze swoją matką pójść do Ho...
-
Adamkowska
Maria
(Friend / Aider )
Maria Adamkowska, Polka pomagająca w ukrywaniu się po aryjskiej stronie kilku osobom, m.in. Helenie Rajzman Szpinak....
-
Blocker
Nina
(Friend / Person who is aided )
Przyjaciółka Heleny Rajzman - Szpinak. Helena odwiedzała ją i jej matkę podczas okupacji i ukrywania się po aryjskie...
-
Nieznane [ciotka Heleny Rajzman]
(extended family)
Ciotka Heleny Rajzman - Szpinak. Jedyna z rodziny Heleny, która przeżyła wojnę. Po wojnie pracowała w Ministerstwie...
-
Nieznane [właściciel gospodarstwa w Pruszkowie]
(Stranger / Aider )
Właściciele gospodarstwa w którym Helen Rajzman wraz ze znajomymi z dworca Zachodniego znalazła pomoc i mieszkanie p...
-
państwo Ćwieklińscy
(Stranger / Aider )
Małżeństwo ze wsi Gołyń. Właściciele majątku z niedużym dworkiem. Po powstaniu warszawskim przyjęli do swojego domu...
Related places:
-
Nieznana [mieszkanie Rozalii i Heleny Rajzman]
Przed wojną Helena mieszka z matką w małym mieszkaniu.
-
Otwock [mieszkanie Rozalii i Helen Rajzman]
Helena Razjman z matką przenoszą się do Otwocka do brata Heleny.
-
Nieznana [mieszkanie Felicji Bialer]
Siostra Heleny Rajzman, Felicja decyduje się zostać w warszawskim getcie z mężem i jej małą córeczką, Oleńką.
-
Otwock [stacja kolejowa]
Wieczorem tego samego dnia, gdy rodzina Rajzmanów postanawia nie iść na stację kolejową, tylko się ukrywać, Helena R...
-
Otwock [apteka p. Górewicza]
Helena Rajzman zdaje sobie sprawę, że nie da rady tego wieczoru dotrzeć z dwójką małych dzieci do domu przyjaciółki....
-
Otwock [nieznane ulice miasta]
Gdy po nocy spędzonej w kanciapie w aptece pana Górewicza Helena Rajzman dociera z bratanicą i siostrzenicą do domu...
-
Otwock [dom Halinki]
Gdy Helena Rajzman dociera do domu przyjaciółki dowiaduje się, że nie może u niej zostać ponieważ siostra jej męża j...
-
Otwock [klasztor]
Helena Rajzman wraca od domu swojej przyjaciółki Halinki, z dwójką małych dzieci przez las do swojego domu. W lesie...
-
Nieznana [mieszkanie p. Malickiej]
Helena Rajzman z dwójką małych dzieci dociera w Warszawie do pani Malickiej, przyjaciółki rodziny, ale dowiaduje się...
-
Nieznana [willa pod Warszawą]
W willi pod Warszawą Helena Rajzman z bratanicą i siostrzenicą spędza dwa tygodnie.
-
Nieznane
Pewnego wieczoru, gdy Helena Rajzman idzie w umówione miejsce, gdzie ma odebrać fałszywe dokumenty dla bratowej traf...
-
Nieznane
Po wypuszczeniu Heleny Rajzman z kotła, Helena musi przedostać się ulicami miasta podczas godziny policyjnej. Ukrywa...
-
Nieznana
Helena Rajzman znajduje pracę u kobiety, znajomej p. Malickiej.
-
Nieznana [mieszkanie Romana Rajzmana]
Bratowa Heleny Rajzman musi uciekać ze swojej kryjówki przychodzi do mieszkania jej męża, brata Heleny. Ma bardzo zł...
-
Nieznana [wieś pod Warszawą]
Następnego ranka, po nocy spędzonej u brata, Helena Rajzman jedzie na wieś pod Warszawą, omawia warunki zamieszkania...
-
Nieznana [pokój wynajęty przez Helenę Rajzman]
Helen Rajzman z przyjaciółką wynajmują razem mieszkanie. Helen pracuje, jej przyjaciółka zaczyna szukać pracy ale be...
-
Leszno [pokój wynajęty przez Helen Rajzman]
Helen Rajzman wynajmuje pokój przy ul. Leszno. Naprzeciw muru getta. Właścicielem mieszkania jest Niemiec. Helen wyd...
-
Leszno
Pewnego dnia idąc do swojej pracy przy murze getta Helen Rajzman widzi w grupie Żydów prowadzonych do pracy przez hi...
-
Nieznana [przy murze getta]
Helen Rajzman chodząc do pracy co dzień widzi hitlerowców, którzy gazem wypędzają ludzi z kanałów po czym ustawiają...
-
Nieznana
Helen Rajzman często rozmawia o sytuacji Żydów z sąsiadami i znajomymi. Wszyscy powtarzają, że chętnie by Żydom pomo...
-
Nieznana [mieszkanie Marii Adamkowskiej]
Następnego dnia po tym, jak Helen Rajzman była śledzona przez szmalcownika, Helen wyprowadza się z mieszkania przy u...
-
Nieznana [mieszkanie Niny Blocker]
Helen Rajzman pomaga swoim przyjaciołom żydowskim. Swojej przyjaciółce Ninie Blocker pomaga przynosząc jej i jej mat...
-
Nieznana
Po wojnie Helen Rajzman odnajduje swoją jedyną ciotkę, która przeżyła.
-
Aleja Szucha MSZ
Po wojnie, dzięki pomocy ciotki, Helen Rajzman dostaje prace w MSZ.
-
Kanada
W 1947r. Helen Rajzman wyjeżdża do Kanady.
-
Nieznana [mieszkanie Heleny Rajzman]
Z ul. Leszno Helen Rajzman przeprowadza się do innego mieszkania.
-
Nieznana
Gdy wybucha powstanie warszawskie, jego wybuch i pierwsze strzelaniny zastają Helenę Rajzman na przypadkowej ulicy z...
-
Dworzec Zachodni
Helen Rajzman podczas ewakuacji mieszkańców Warszawy w czasie powstania warszawskiego dociera do dworca Zachodniego.
-
Nieznana [Pruszków]
Helen Rajzman z grupą znajomych dociera pieszo do Pruszkowa.
-
Pruszków [gospodarstwo]
Helen Rajzman z grupą kilku osób poznanych na dworcu w Warszawie znajduje gospodarstwo w Pruszkowie, gdzie zostają p...
-
Gołyń
Helen Rajzman zostaje podwieziona wozem przez chłopa z Pruszkowa, ale tylko kawałek. Helen przyjmuje zaproszenie od...
-
Rembertów
Po wyzwoleniu przez sowietów, Helen wraca do Warszawy i odnajduje swoją ciotkę i jej syna Lucjana, nastolatka. Jedyn...
Related events:
- Przed wojną Helena mieszka z matką w małym mieszkaniu. 1939 (housing/hiding place) ,
- Gdy wybucha wojna, Helena Rajzman z matką ukrywają się w piwnicy k... 1939-09-01 (housing/hiding place) ,
- Gdy hitlerowcy ustanawiają getto, Helena z matką zostają zmuszone... 1940 (housing/hiding place) ,
- Helena Razjman z matką przenoszą się do Otwocka do brata Heleny. 1940 (housing/hiding place) ,
- Gdy zachorowuje mąż siostry Heleny Rajzman, Helena jedzie do getta... 1940 ,
- Po kilku dniach spędzonych u siostry w getcie w Warszawie, Helena... ,
- Zapada decyzja, że Helena zabierze małe dziecko brata i czteroletn... (one-off/short-lasting / housing/hiding place) ,
- Wieczorem tego samego dnia, gdy rodzina Rajzmanów postanawia nie i... (Danger) ,
- Helena Rajzman zdaje sobie sprawę, że nie da rady tego wieczoru do... (free of charge / one-off/short-lasting / housing/hiding place / emergency help) ,
- Gdy Helena Rajzman opuszcza z małą bratanicą i siostrzenicą dom sw... (finance/money) ,
- Gdy Helena zostaje w małym pokoiku na tyłach apteki p. Górewicza d... (free of charge / one-off/short-lasting / housing/hiding place) ,
- Po nocy spędzonej w kanciapie w aptece pana Górewicza Helena Rajzm... (Danger) ,
- Gdy Helena Rajzman dociera do domu przyjaciółki dowiaduje się, że... ,
- Helena Rajzman wraca od domu swojej przyjaciółki Halinki, z dwójką... (free of charge / one-off/short-lasting / housing/hiding place) ,
- W klasztorze Helena Rajzman prosi o pomoc i siostry zakonne dają j... (one-off/short-lasting / housing/hiding place) ,
- Następnego dnia po nocy spędzonej w klasztorze Helena Rajzman z dw... ,
- Na stacji kolejowej Helena Rajzman decyduje się wsiąść do pociągu... ,
- Helena Rajzman z dwójką małych dzieci dociera w Warszawie do pani... (emergency help / other help) ,
- Pani Malicka dzwoni do swojej znajomej z podziemia i prosi o pomoc. (one-off/short-lasting / other help) ,
- Niedługo po telefonie pani Malickiej do jej znajomej z podziemia.... (free of charge / housing/hiding place) ,
- W willi pod Warszawą Helena Rajzman z bratanicą i siostrzenicą spę... (housing/hiding place) ,
- W ciągu tych dwóch tygodni spędzonych w wilii pod Warszawą, Helena... (housing/hiding place) ,
- Helena Rajzman dowiaduje się od znajomej p. Malickiej, że jej brat... (other help) ,
- Gdy Helena Rajzman dowiaduje się, że jej brat żyje przekazuje mu j... ,
- Gdy Helena Rajzman dowiaduje się, że jej siostra żyje z matką w Cz... ,
- Po oddaniu dzieci ich rodzicom, Helena Rajzman zaczyna załatwiać s... (documents) ,
- Helena Rajzman organizuje też fałszywe dokumenty dla swojego brata... (documents) ,
- Helena Rajzman organizuje fałszywe dokumenty dla swojej bratowej. (documents) ,
- Pewnego wieczoru, gdy Helena Rajzman idzie w umówione miejsce, gdz... (Danger) ,
- Po wypuszczeniu Heleny Rajzman z kotła, Helena musi przedostać się... (Danger) ,
- Helena Rajzman znajduje pracę u kobiety, znajomej p. Malickiej. (work) ,
- Helena Rajzman dostaje od znajomych adres domu na wsi pod Warszawą... (helping other Jews ) ,
- Helena Rajzman przychodzi do brata żeby omówić możliwość znalezien... (housing/hiding place) ,
- Kiedy Helena Rajzman z bratem i bratową kończą omawiać możliwości... (housing/hiding place) ,
- Następnego ranka, po nocy spędzonej u brata, Helena Rajzman jedzie... (helping other Jews ) ,
- Po pracy następnego dnia, Helen Rajzman przychodzi do mieszkania b... ,
- Helen Rajzman z przyjaciółką wynajmują razem mieszkanie. Helen pra... (housing/hiding place) ,
- Helen Rajzman z poznaną przyjaciółką Eleonorą Dopkin spędzają zimę... (housing/hiding place) ,
- Helen Rajzman dostaje kartkę od Eleonory Dopkin z wiadomością, że... ,
- Helen Rajzman farbuje włosy na blond. ,
- Helen Rajzman wynajmuje pokój przy ul. Leszno. Naprzeciw muru gett... (housing/hiding place) ,
- Helen Rajzman chodząc co dzień do pracy widzi grupy Żydów z getta... ,
- Pewnego dnia idąc do swojej pracy Helen Rajzman widzi w grupie Żyd... ,
- Helen Rajzman chodząc do pracy co dzień widzi hitlerowców, którzy... ,
- Helen Rajzman często rozmawia o sytuacji Żydów z sąsiadami i znajo... ,
- Helen Rajzamn funkcjonuje na fałszywych dokumentach tożsamości, He... ,
- Pewnego dnia Helen Rajzman zauważa, że jest śledzona przez młodego... (Danger) ,
- Następnego dnia po tym, jak Helen Rajzman była śledzona przez szma... (one-off/short-lasting / housing/hiding place) ,
- Helen Rajzman spędza w mieszkaniu Marii Adamkowskiej kilka tygodni... (housing/hiding place) ,
- Po kilku tygodniach spędzonych u Marii Adamkowskiej, Helen Rajzman... (housing/hiding place) ,
- Helen Rajzman po powrocie do wynajmowanego pokoju przy ul. Leszno,... ,
- Helen Rajzman obserwuje z okna płomienie w getcie podczas powstani... ,
- Helen Rajzman każdego dnia czuje się winna, że inni Żydzi są mordo... ,
- Helen Rajzman rozmawia ze swoją matką, która jest w getcie w Częst... ,
- Helen Rajzman mieszkając i pracując pod fałszywym nazwiskiem nic n... ,
- Helen Rajzman spotyka się często ze swoimi żydowskimi przyjaciółmi... ,
- Helen Rajzman pomaga swoim przyjaciołom żydowskim. Swojej przyjaci... (helping other Jews ) ,
- Po wojnie Helen Rajzman odnajduje swoją jedyną ciotkę, która przeż... ,
- Po wojnie, dzięki pomocy ciotki, Helen Rajzman dostaje prace w MSZ. (work) ,
- W 1947r. Helen Rajzman wyjeżdża do Kanady. 1947 ,
- Z ul. Leszno Helen Rajzman przeprowadza się do innego mieszkania. 1944 (housing/hiding place) ,
- Gdy wybucha powstanie warszawskie, jego wybuch i pierwsze strzelan... 1944-08-01 (Danger) ,
- Helen Rajzman próbuje przebiec z jednego miejsca na drugą stronę u... 1944-08-01 (Danger) ,
- Helen Rajzman podczas ewakuacji mieszkańców Warszawy w czasie pows... 1944 ,
- Helen Rajzaman wraz z grupą przypadkowych znajomych decyduje się n... 1944 ,
- Helen Rajzman zeskakuje z platformy dworcowej z grupą znajomych i... 1944 (other help) ,
- Helen Rajzman otrzymuje od p. Malickiej adres ludzi mieszkających... (emergency help / other help) ,
- Helen Rajzman z grupą znajomych dociera pieszo do Pruszkowa. 1944 ,
- Helen Rajzman z grupą kilku osób poznanych na dworcu w Warszawie z... 1944 (housing/hiding place) ,
- Gospodarze z Pruszkowa u których zatrzymała się Helen Rajzman ze z... 1944 (emergency help / other help) ,
- Helen Rajzman zaczyna słyszeć, że znajomi których poznała na dworc... 1944 (Danger) ,
- Helen Rajzman ucieka z domu w Pruszkowie przed świtem. Planuje dot... 1944 ,
- Helen Rajzman zostaje podwieziona wozem przez chłopa z Pruszkowa,... 1944 (one-off/short-lasting / other help) ,
- W domu p. Ćwieklińskich w Gołyniu Helen Rajzman zastaje około 40 i... 1944 (long-lasting / housing/hiding place) ,
- Po wyzwoleniu przez sowietów, Helen wraca do Warszawy i odnajduje... 1945 ,
-
Rajzman
Rozalia
(mother)