Given name: Emanuel Family name: Ringelblum (11)

(1)

a historian, founder of the underground Ghetto Archive

(2)

A Jewish intellectual, chronicler and archivist of the ghetto. Documents which he saved and which were found in the ghetto ruins after the war are kept by the Jewish Historical Institute.

(3)

The head of The Jewish Social Self-Help (ZSS); Tyszka: in The Jewish Social Self-Help (ZSS).

(4)

A historian, activist, author of the archive. The Bermans take care of him, when he hides in the bunker.

(5)

head of the Social Department of the Jewish Self-Help; was in the Central Commission for Entertainments (CKI) Council; YIKOR (the Jewish Cultural Organization) activist

(6)

A historian, social activist.

(7)

Doktor historii, przywódca partii Poale Zion. W getcie rozprowadzał fałszywe karty zatrudnienia, by uchronić młodych, bezrobotnych ludzi przed I akcją. W kryjówce pod szklarnią przy Grójeckiej wraz z nauczycielem, Melmanem, przygotowywał opracowania na temat historii i literatury żydowskiej.

(8)

During the first days of the siege of Warsaw he became the secretary general of the Coordinating Commission for Jewish Social Welfare Institutions, which consisted of representatives of all Jewish welfare organizations. At the same time he became a member of an underground, consisting of three people management of Poale-Zion Left. In 1940 he became the head of a welfare sector of The Jewish Social Self-Help (ZSS). He played an important role in YIKOR (the Jewish Cultural Organization). He died during the war.

(9)

Skończył gimnazjum w galicyjskim mieście Sącz. W 1927r. zrobił doktorat na Uniwersytecie Warszawskim a następnie przez wiele lat pracował jako nauczyciel historii w żydowsko-polskim prywatnym gimnazjum w W-wie. W 1938r. otrzymał wysokie stanowisko w polskiej centrali Jointu. Kiedy wybuchła wojna i szereg ważnych działaczy z różnych światowych , żydowskich instytucji w Polsce uciekło, stał się najenergiczniejszym i najzdolniejszym organizatorem pomocy dla coraz większej ,miejscowej i wypędzonej z zachodnich miasteczek, nędzy ludzkiej. Stojąc na czele domowych i rejonowych komitetów w W-wie , organizując pomoc dla potrzebujących , znajdował jednocześnie czas na pracę w podziemnych organizacjach zajmujących się kulturą żydowską (Ikor)oraz w szeregu innych aktywnościach przed i po powstaniu getta w-skiego, tworząc jedną z najważniejszych i najlepiej zakonsopirowaną organizację dla ochrony żydowskiej kultury(Oneg Szabat -Radość Soboty, ). Pod koniec pierwszej akcji ukrywał się wraz z żoną w jednej z klas byłej szkoły imienia Boruchowa ul. Nowolipki 68.Po pierwszej akcji mieszkał i pracował na ul. Nowolipki w stolarskiej firmie Halmana.Po drugiej akcji(?) przeszedł, z rodziną na aryjską stronę.Przez siedem miesięcy ukrywał się po aryjskiej stronie. Z Trawnika, w lipcu (?) 1943, został przewieziony do W-wy. W Warszawie ukrywał się wraz z rodziną w bunkrze po inspektami na ul. Grójeckiej 81 skąd zostali wszyscy(36 Żydów) wywleczeni 7 marca 1944r i przewiezieni na Pawiak. Tam zostali zabici 10 marca 1944r. Od początku okupacji, od września 1939r., prowadził dziennik zapisując wszystko co się działo w ciągu 3 lat. Dziennik ten dał początek ogromnemu dokumentacyjnemu dziełu do którego, w późniejszym czasie, udało mu się wciągnąć dziesiątki ludzi. Działalność ta odbywała się pod kryptonimen ,,Oneg szabat"( Przyjemność z soboty"). W czasie okupacji zajmował się również stosunkami żydowsko -polskimi. Na stronie aryjskie napisał pracę o współpracy polsko-żydowskiej w zakresie okupacyjnego przemytu i nielegalnego handlu

(10)

Historyk, założyciel konspiracyjnego Archiwum, działacz społeczny;
historyk, twórca Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego
Skończył gimnazjum w galicyjskim mieście Sącz. W 1927r. zrobił doktorat na Uniwersytecie Warszawskim a następnie przez wiele lat pracował jako nauczyciel historii w żydowsko-polskim prywatnym gimnazjum w W-wie. W 1938r. otrzymał wysokie stanowisko w polskiej centrali Jointu. Kiedy wybuchła wojna i szereg ważnych działaczy z różnych światowych , żydowskich instytucji w Polsce uciekło, stał się najenergiczniejszym i najzdolniejszym organizatorem pomocy dla coraz większej ,miejscowej i wypędzonej z zachodnich miasteczek, nędzy ludzkiej. Stojąc na czele domowych i rejonowych komitetów w W-wie , organizując pomoc dla potrzebujących , znajdował jednocześnie czas na pracę w podziemnych organizacjach zajmujących się kulturą żydowską (Ikor)oraz w szeregu innych aktywnościach przed i po powstaniu getta w-skiego, tworząc jedną z najważniejszych i najlepiej zakonsopirowaną organizację dla ochrony żydowskiej kultury(Oneg Szabat -przyjemność z Soboty, ). Pod koniec pierwszej akcji ukrywał się wraz z żoną w jednej z klas byłej szkoły imienia Boruchowa ul. Nowolipki 68.Po pierwszej akcji mieszkał i pracował na ul. Nowolipki w stolarskiej firmie Halmana.Po drugiej akcji(?) przeszedł, z rodziną na aryjską stronę.Przez siedem miesięcy ukrywał się po aryjskiej stronie. Z Trawnika, w lipcu (?) 1943, został przewieziony do W-wy. W Warszawie ukrywał się wraz zrodziną w bunkrze po inspektami na ul. Grójeckiej 81 skąd zostali wszyscy(36 Żydów) wywleczeni 7 marca 1944r i przewiezieni na Pawiak. Tam zostali zabici 10 marca 1944r. Od początku okupacji, od września 1939r., prowadził dziennik zapisując wszystko co się działo w ciągu 3 lat. Dziennik ten dał początek ogromnemu dokumentacyjnemu dziełu do którego, w późniejszym czasie, udało mu się wciągnąć dziesiątki ludzi. Działalność ta odbywała się pod kryptonimen ,,Oneg szabat"( Przyjemność z soboty"). W czasie okupacji zajmował się również stosunkami żydowsko -polskimi. Na stronie aryjskie napisał pracę o współpracy polsko-żydowskiej w zakresie okupacyjnego przemytu i nielegalnego handlu

(11)

Urodzony w Buczaczu 21.11.1900 r. Historyk. Działacz Poalej Syjon-Lewicy. Należał do kierownictwa żydowskiej konspiracji w getcie warszawskim. Współzałożyciel Żydowskiej Samopomocy Społecznej. Należał do grona jej kierowników. Organizował komitety domowe. Lektor na konspiracyjnych seminariach Droru i Haszomer Hacair. Działacz Żydowskiej Organizacji Kulturalnej. Uwiecznił swoje imię, tworząc tajne archiwum getta "Oneg Szabat" nazywane również Archiwum Ringelbluma. Zwolennik zbrojnego oporu. Przygotowywał z grupą współpracowników sprawozdania o sytuacji Żydów celem alarmowania świata. Był mężem zaufania Żydowskiego Komitetu Narodowego i Żydowskiej Organizacji Bojowej. W dniach postania kwietniowego został zapędzony do obozu w Trawnikach pod Lublinem. Dzięki staraniom Żydowskiego Komitetu Narodowego łącznicy Emilka Kosower i Polak Teodor Pajewski przeprowadzili go do Warszawy i znaleźli schronienie w bunkrze polskiego ogrodnika Mieczysława Wolskiego. Zbierał materiały na temat losu Żydów prowadzonych na rzeź. 7 marca 1944 r., wskutek donosu, bunkier wykryło gestapo. Wszyscy przebywający w nim zostali przewiezieni na Pawiak. Tam też Ringelblum i jego rodzina zostali straceni. Miał 44 lata.

(3)

and other testimonies: Iop2YV033/1161

(10)

tel. 11 09 28 przed wojną mieszka Leszno 18

(11)

Błąd w druku - w dacie urodzenia zamiast roku 1900 jest 1942.
W Tel-Awiwie istnieje Instytut Ringelbluma. Jego notatki zostały opublikowane w dwóch tomach pod tytułem \"Zapiski z getta\" (\"Kronika getta warzawskiego\"). Tajne archiwum, którym kierował, ukyte w bańkach mleczarskich, zostało częściowo odnalezione w 1946 r. i 1950 r. i znajduje się w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie.

(2)

Kapłan, Chaim Aron, Scroll of Agony. The Warsaw Diary, transl. from Hebrew and ed. by A. I. Katsh

(3)

Tursz, M

(6)

Bryskier, Henryk; fragments of testimonies in: Michal Grynberg, Words to Outlive Us: Eyewitness Accounts from the Warsaw Ghetto, transl. Philip Boehm, Picador, New York, 2003.

(10)

Ringelblum, Emanuel; Kronika getta warszawskiego wrzesień 1939 - styczeń 1943

(11)

302/204

Anatol Weksztejn
ur. 24 I 1874 Łowicz
s. Michała i Marii z Wodzisławskich

bez tytułu

Dzieje rodziny autora (pionierów asymilacji). Młodość autora, lata szkolne w Charkowie, praca w przemyśle ceramicznym. Pierwsza wojna światowa w Łowiczu i Warszawie, autor pracował w Towarzystwie Pomocy Żydom Ofiarom Wojny. Internowanie w Niemczech. Okres międzywojenny - ogólne rozważania o syjonizmie, o chrztach Żydów. Sytuacja gospodarcza Polski międzywojennej, rola Żydów w gospodarce polskiej. Ucieczka autora do Łucka podczas kampanii wrześniowej i powrót do Warszawy. Sytuacja w getcie warszawskim, krytyka Żydowskiej Służby Porządkowej. Pobyt po tzw. aryjskiej stronie, pomoc życzliwych Polaków, szantaże, częste zmiany schronienia. Wyzwolenie, powrót do Łowicza.

Autor był przemysłowcem, właścicielem fabryk ceramicznych w Łowiczu i Boryszewie oraz współwłaścicielem fabryki sztucznego jedwabiu w Sochaczewie.

Maszynopis, s. 1-204, format: 290 x 210 mm, jęz. polski

Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego
ul. Tłomackie 3/5
00-090 Warszawa
tel. (48) (22) 827 92 21, fax: (48)(22) 827 83 72
secretary@jewishinstitute.org.pl
www.jewishinstitute.org.pl

(1) s. 75, (2) xiv /wprow/, (4) 27, (5) 36,63, 154,191,204, 210, (6) [208], (7) 33,34... 265, (8) 53,55 ,86-89 itd,119,155, (9) str.63,169-171, 172,194,195,208-214,342, (10) [wszystkie], (11) 168-169