Given name: Maria Family name: Censor

  • NO
  • Female
  • Maria
  • Censor
  • Szyszko
  • 1925-05-02
  • Warszawa
  • Yes
  • From Warsaw
  • Czerniaków, suburban Warsaw, Midtown
  • Gabriela Boduena
  • Hoża
  • Jewish
  • good
  • hiding place in an apartment , attic, in an apartment
  • other
  • other danger, homicide

  • Gdy wybucha wojna ma 14 lat. Przenosi się wraz z rodzicami z mieszkania na ul. Gabriela Boduena do mieszkania siostry na ul. Hożą. Odmawiają noszenia opasek z gwiazdą Dawida. Nie idzie do getta. Ukrywa się na aryjskich papierach, pod nazwiskiem Urszula Rytlewska w mieszkaniu przyjaciółki matki, Wandy Rytlewskiej, jako jej córka. Chodzi do szkoły i tam zaprzyjaźnia się z Tatianą Żukowską, z którą będzie później działać w AK. Następnie wyprowadza się z matką do Milanówka. Później znów wracają do Warszawy i ukrywają się w różnych mieszkaniach w śródmieściu. Nieustannie pomaga im ich gosposia, Józefa Bednarek, przynosząc co dzień jedzenie. W Radości pracuje jako opiekunka w domu dziecka. Jest tam szantażowana. Wykupuje się dzięki pomocy siostry. Zamieszkuje na Krochmalnej razem z Tatianą Żukowską i rozpoczyna współpracę z AK. Z Krochmalnej przeprowadzają się do Konstancina. Bierze udział w powstaniu warszawskim. Po wojnie dowiaduje się o śmierci matki, wyjeżdża do Gdańska, później Szwecji i Australii.

  • before Ghetto
  • Poles operations, Ghetto liquidation, housing, help, work, blackmail, "szmalcownictwo", private/everyday life
  • antisemitism, atmosphere , Gestapo/gendarmerie, hosts, other help, monastery/church, Polish underground movement , long-lasting help, individual help , one-off help, material help , outside of Warsaw, work, blackmailer/ "szmalcownik", with Aryan documents , acquaintances