Wywiad USC 5948 – Morris Wyszogrod

Mosze (Morris) Wyszogród (Wyszogrod), ur. 20.04.1920 r. w Warszawie, syn Chaima Borucha i Doby z d. Blajfeder. Rodzina mieszkała na ul. Pawiej 48/18. Mosze miał młodsze rodzeństwo: siostrę Ester i dwóch braci: Pesacha i Szlomo. Ojciec był muzykiem, zajmował się także naprawą instrumentów muzycznych. Matka projektowała i szyła kostiumy teatralne, mi.in. w teatrze Ester Rachel Kamińskiej. Przed wojną Mosze skończył trzy lata szkoły graficznej. Od początku wojny rodzina znalazła się w trudnej sytuacji, nie mieli zapasów. Podejmowali się wszelkich prac. Chaim robił i sprzedawał papierosy, handlował mięsem, naprawiał instrumenty muzyczne, robił wyroby jubilerskie. Mosze chodził do prac organizowanych przez Judenrat, i w listopadzie 1939 r. został skierowany do pracy w niemieckich warsztatach na Okęciu. Pracował tam głównie jako grafik - robił napisy gotykiem, malował portrety. Po zamknięciu getta przestał wychodzić do pracy, zarabiał w rozmaity sposób. Robił nekrologi, potem produkował fałszywe dokumenty. W 1941 r. wrócił do pracy na Okęciu, gdzie sprzątał kantynę i znów malował portrety; był tam również w okresie Wielkiej Akcji w 1942 r. Jego rodzina została zabrana do Treblinki - ocalał tylko brat Pesach, który uciekł w czasie drogi na Umschlagplatz i przesiedział tydzień w piwnicy z trupami. Mosze postarał się, aby Pesach mógł pracować razem z nim na Okęciu. Pesach jednak chorował, i wkrótce odesłano go do szpitala w getcie; zginął w czasie powstania. 9 maja 1943 r. grupa Żydów pracująca na Okęciu, w której był Mosze, została wysłana do Lublina, i stamtąd do obozu pracy w Budzyniu. W 1944 Mosze został przeniesiony do Wieliczki, potem do Płaszowa, Flossenburga, Zschachwitz k. Drezna, Leitmeritz, Theresienstadt, gdzie został wyzwolony. Po wojnie wyjechał do USA.

Morris Wyszogrod napisał wspomnienia "Brush with Death, An Artist in the Death Camps", wyd. State University of New York Press, 2012 r., które również zostały tutaj wykorzystane.
USC Shoah Foundation – The Institute for Visual History and Education Leavey Library 650 West 35th Street, Suite 114 Los Angeles, CA 90089-2571
https://vhaonline.usc.edu
.