Wywiad USC 5671 - Gustawa Eisenstein

Przed wojną Gustawa Eisenstein mieszka z mężem i rocznym synkiem Romanem. Mają dużo chrześcijańskich przyjaciół. Gdy wybucha wojna spędzają razem lato w Miedzeszynie. Wracają natychmiast do domu w Warszawie. Podczas bombardowań ukrywają się w schronie w piwnicy. Mąż Gustawy, Moshe Eisenstein wyjeżdża z jej bratem Edwardem do Białegostoku. Po powrocie męża zamieszkują najpierw w "małym getcie", później w "dużym". 1. Mąż Gustawy Eisenstein pracuje w zakładach mechanicznych Luftwaffe na Mokotowie. Co dzień wychodzi z getta na aryjską stronę.
Podczas akcji wysiedleńczej ukrywa się z synkiem w wielu różnych kryjówkach w getcie. Wydostaje się z dzieckiem z getta i zaczyna szukać mieszkania po aryjskiej stronie. Gustawa Eisenstein idzie do znajomego Stacha Fabiszewskiego, któremu przed wojną jej mąż dużo pomagał. Fabiszewski zgodził się przyjąć ją i dziecko. Męża Gustawy nie zgodził się przyjąć ze względu na jego semicki wygląd. Stach Fabiszewski wyrabia dla niej fałszywe dokumenty na nazwisko Stefania Szczepańska. Ukrywa swojego syna, Romana w wilii w Podkowie Leśnej z kilkunastoma innymi osobami ukrywającymi się tam. Odwiedza go raz na dwa tygodnie. Spędza z nim sobotę i niedzielę. Później przenosi go do polskiej rodziny na Żoliborzu. Mały jest blondynkiem i nie wzbudza żadnych podejrzeń. Gustawa Eisenstein pomaga mężowi w wyjściu z getta. Zamieszkują razem u znajomego Fabiszewskiego, Ostrowskiego na ul. Grzybowskiej. W mieszkaniu Ostrowskiego mąż Gustawy Eisenstein buduje skrytkę dla niego, żony i dziecka. Na wypadek najścia gestapo. W mieszkaniu Ostrowskich Gustawa Eisenstein z mężem i dzieckiem czują się bardzo dobrze. Gospodarze są dla nich bardzo serdeczni. Gustawa Eisenstein jest przedstawiana z synkiem jako kuzynka Ostrowskich. Później zamieszkują u bardzo ubogiego blacharza, przy ul. Lusińskiej 26 na Pradze. Gustawa Eisenstein wyprzedaje rzeczy z mieszkania jej brata i z tego się utrzymują. Gustawa Eisenstein z mężem i dzieckiem całe dnie spędzają w domu. Nie wychodzą na zewnątrz, obawiają się sąsiadów. Tylko nocami mały Romek może wyjść na świeże powietrze, na chwilę. Pewnego dnia do p. Zabłockiego przychodzi dwóch granatowych policjantów. Gustawa i jej synek ukrywają się w tym czasie w skrytce. Informują Zabłockiego, że wiedzą, iż ukrywa u siebie Żydówkę z dzieckiem, nie chcą zrobić nic złego, ale chcą pieniędzy. Zabłocki zaprzecza, że mieszka u niego jakaś kobieta. Mężczyźni wychodzą. Zabłocki mówi do Gustawy, że muszą szukać nowego mieszkania. Pewnego dnia hitlerowcy robią nalot na dom Zabłockiego i go podpalają, gdy Eisensteinowie ukrywają się w skrytce pod podłogą. Udaje im się uciec z pożaru. Trafiają do p. Szymańskiej, u której ukrywają się do końca wojny. Po wojnie wyjeżdżają do Lublina, a po pogromie kieleckim do Francji i póxniej do RPA.

USC Shoah Foundation – The Institute for Visual History and Education Leavey Library 650 West 35th Street, Suite 114 Los Angeles, CA 90089-2571
https://vhaonline.usc.edu