Wywiad USC 18176 - Roman Malinowski

Urodził się w niezamożnej rodzinie, miał młodszą siostrę. Ojciec był współwłaścicielem sklepu pasmanteryjnego, lewicowcem. Mieszkał z rodzicami i dziadkami w pokoju z kuchnią. Chodził do szkoły żydowskiej. Studiował na Politechnice lwowskiej. Spotkał się z gettem ławkowym. W 1936 r. brał udział w grupie młodych mężczyzn, którzy, w dniu bez Żydów, pobili endeków blokujących wejście do uczelni. Wybuch wojny zastał go w Tarnowie. 15 września pojechał rowerem, przez granicę, do Przemyśla, dotarł do Lwowa, dalej studiował. Rodzice z siostrą przyjechali do Lwowa. Ukończył studia. Kiedy zaczęto tworzyć getto, postanowił uciekać ze Lwowa, ktoś go przewiózł do Tarnowa. Ukrył się w mieszkaniu swojej przyszłej żony, wtedy Racheli Markus (Maria Malinowska), za szafą, na ul. Goldhammera. Po miesiącu przyjechali rodzice z siostrą, zamieszkali w garbarni u znajomego, gdzie można było się chować w dużych beczkach. Później przeprowadzili się do Dąbrowy Tarnowskiej, wynajmowali pokoje u chłopów. Załatwili sobie, z ojcem, zaświadczenie, że pracują w gospodarstwie barona Konopki. Dzięki temu mogli chować się w jego rozległych lasach w razie niebezpieczeństwa. Zaczęły się łapanki w Tarnowie i okolicach. W czerwcu 1942 r. załatwili fałszywe dokumenty dla całej rodziny. Matka z siostrą pojechały do Solca, udawały kuracjuszki. Roman z ojcem pojechali do Warszawy, do znajomego Jakuba Szczygła. W tramwaju spotkał znajomego ze Lwowa, Mieczysława Dubińskiego. Dubiński dał Romanowi adres Zdzisława Szymczaka, bardzo odważnego i pomocnego Polaka. Szymczak dał Romanowi kontakt z Gwardią Ludowa. W GL-u Roman, dzięki swojemu talentowi podrabiania pisma, pracował w tzw paszportówce. Podrabiał wpisy i podpisy w dokumentach, kenkartach, księgach meldunkowych. Powstanie warszawskie zastało go w Śródmieściu. Przedostał się na Ochotę do siostry żony Feli Markus. Tam spędził powstanie, w bunkrze. 17 listopada opuścił bunkier. Został aresztowany przez Niemców, ale go wypuścili. Przez Szymczaka, trafił do Kozyrek, gdzie byli jego rodzice i żona. Znowu podrabiał kenkarty i karty meldunkowe. Tam zastało go wyzwolenie. Po wojnie pojechał do Łodzi.

Autor, na dwóch kasetach, opisuje atmosferę we Lwowie w czasie tzw. getta ławkowego.

USC Shoah Foundation – The Institute for Visual History and Education
Leavey Library
650 West 35th Street, Suite 114
Los Angeles, CA 90089-2571
https://vhaonline.usc.edu