Given name: Ella Family name: Szapiro
- NO
- Female
- Ella
- Szapiro
- Mandelsztam
- 1887-00-00
- Jekabpils
- Yes
- From Warsaw
- Midtown
- Senatrorska 24;
- Przejazd 1 getto; Wawer, Halicka 16
- Jewish
- other, in an apartment
-
Była dentystką. Pochodziła z religijnej rodziny. Znała dobrze łacinę i niemiecki. Wyszła za mąż za Kaufmana Szapiro, lekarza dentystę. Miała dwóch synów Marka i młodszego Jerzego. Po urodzeniu synów już nie pracowała. Obaj synowie przed wojną rozpoczęli studia medyczne. W 1940 r. przeniosła się z rodziną do getta na Przejazd 1. Synowie pracowali w szpitalu. 5 sierpnia 1942 r. trafiła na Umschlagplatz. Była wieziona rykszą i filmowana przez Niemców na cele propagandy. Rykszą wiózł ją syn pacjenta jej męża. Przy nadarzającej się okazji wjechał do bramy i uratował Ellę. Ella Szapiro wyszła z getta w styczniu 1943 r. i trafiła do Wawra, do willi Stefana i Janiny Petri, gdzie już przebywał jej młodszy syn Jerzy. Na początku lutego przyszedł mąż i starszy syn Marek. Ludzie ci przechowywali ich w trudnych warunkach, bez aryjskich dokumentów. Stefan Petri miał zrobioną kryjówkę. Przebywali w niej tylko wtedy, kiedy ktoś obcy przychodził. Aż do czasu donosu, po którym przyszło Kripo z psami. Nie znaleźli ich, dzięki sprytowi Stefana Petri. Wtedy Petri zrobił nową kryjówkę, zmusił swoją rodzinę do dalszego przechowywania rodziny Szapiro. Wtedy, z nowej kryjówki pod warsztatem ślusarskim, wychodzili tylko nocą. Nowa kryjówka miała lepsze warunki, wentylację, światło. W lipcu 1944 r. Petri wyjeżdżają, zostaje Janina Petri. Szapiro schowali się w nowej, już trzeciej, kryjówce pod balkonem. Byli głodni. W domu mieszkali Niemcy. Ella była coraz bardziej słaba, Marek miał dość, mąż miał duszności. 11.09.44 r. usłyszeli nad sobą głosy Rosjan. Eli powiedziała rodzinie, że Janina Petri prosiła, żeby nie wychodzili za szybko, żeby sąsiedzi się nie dowiedzieli, że ukrywali Żydów, bo nie będą mieli życia.
Do Wawra przewiozła ich samochodem ciężarowym Irena Wróblewska przy pomocy swego brata, a następnie utrzymywała z nimi pomocny kontakt przez dwa lata ich pobytu w ukryciu w Wawrze.
Wcześniej, przed utworzeniem getta i w czasie ich pobytu w getcie, rodzinie Szapiro bardzo pomagał Jan Wroński.
Z kolei w czasie ich ukrywania się w Wawrze pomógł im Paweł Szrotki, który wypożyczył rodzinie Szapiro maszynę dentystyczną dla przeprowadzenia leczenia zębów. - Ghetto Uprising, Warsaw Uprising, in the Ghetto, deportation
- Poles operations, help
- without 'aryan' papers (documents), long-lasting help, housing assistence
-
Related people:
-
Szapiro
Jerzy
(son)
Ojciec, lekarz dentysta pochodził z Kowna. Matka pochodziła z Łotwy. Oboje rodzice byli religijni. Jerzy miał o trzy...
-
Szapiro
Marek
(son)
Ojciec, lekarz dentysta pochodził z Kowna. Matka pochodziła z Łotwy. Oboje rodzice byli religijni. Marek miał o trzy...
-
Wroński
Jan
(Acquaintance / Aider )
Jan Wroński, konduktor, przedwojenny pacjent dentysty Kaufmana Szapiro. Pomagał rodzinie Szapiro przed utworzeniem g...
-
Szapiro
Kaufman Kazimierz
(husband)
Kazimierz Kaufman Szapiro, dentysta, pochodził z Kowna. Ożenił się z Ellą Mandelsztam, dentystką. Mieli dwóch synów,...
-
Petri
Stefan
(Acquaintance / Aider )
Ukończył szkołę Wawelberga, był elektrykiem, bardzo dobrym fachowcem. Grał na pianinie. Przed wojną wykonywał napraw...
-
Petri
Janina
(Acquaintance / Aider )
Żona Stefana Petri. Miała syna Mieczysława (w innej relacji - Mariana). Jej mąż był elektrykiem, przed wojną wykonyw...
-
nieznane
Maciek [syn Florentyny i Mieczysława]
(Stranger)
Syn Janiny i Mieczysława Niewiarowskiego. Pewnego dnia w 1943 r. zobaczył na schodach wychodzącą z kryjówki rodzinę...
-
nieznane
Florentyna, Flora
(Stranger / Aider )
Mieszkała w Wawrze, w domu z braćmi i rodziną siostry, Janiny Petri. Wyszła za mąż za Mieczysława, miała z nim syna...
-
nieznane
Mieczysław [mąż Florentyny]
(Acquaintance / Denouncer)
Mąż Florentyny, siostry Janiny Petri, żony Stefana, alkoholik, bił żonę. Miał z żoną syna Maćka. W czasie kiedy w do...
Related places:
-
Przejazd 1
Dwupokojowe mieszkanie w getcie, gdzie mieszkała rodzina Szapiro, Kazimierz, Ella, Marek i Jerzy.
-
Wawer ul. Halicka (teraz Barbórki) 16
Willa w Wawrze. Mieszkali tam Janina i Stefan Petri z synem Marianem, bracia Janiny, siostra Janiny Flora z synem Ma...
-
Szapiro
Jerzy
(son)