Given name: Erwin Family name: Schenkelbach
- NO
- Male
- Erwin
- Schenkelbach
- Jerzy Szeliński
- 1929-01-17
- Drohobycz
- Yes
- Not in Warsaw
- Drohobycz willa na obrzeżach miasta
- Drohobycz ul. Skotnicka; Warszawa Przejazd; Bielany ul. w pobliżu al. Zjednoczenia; Steinkellera; Waszyngtona 16; Ogrodowa; Twarda 16
- Jewish
- primary
- other, in an apartment
-
Wnuk bogatego jubilera ze Stanisławowa, Leona Schenkelbacha. Syn Bartolda Schenkelbacha, znanego fotografa, który prowadził w Drohobyczu zakład fotografii artystycznej, a swoje prace wystawiał, z powodzeniem, na wielu wystawach. Matka, Eda z domu Hauser, pomagała ojcu w zakładzie. Miał starszą siostrę, uczącą się w Wyższej Szkole Plastycznej we Lwowie. Chodził do szkoły w Drohobyczu. Mieszkali w willi na obrzeżach miasta. Po wkroczeniu wojsk niemieckich, ojciec został zabrany. Kazano mu wziąć aparat fotograficzny i taśmy, musiał robić zdjęcia ludziom pomordowanym na cmentarzu. Potem wyrzucono ich z domu. Zamieszkali w dzielnicy żydowskiej na ul. Skotnickiej razem z p. Rosnerem, Żydem wysiedlonym z Niemiec. Zdołali zachować majątek przekazany przez dziadka w postaci złotych zegarków, monet i kamieni szlachetnych, o wartości około 100000$. Żyli ze sprzedaży tych rzeczy. Ojciec został zmuszony do pracy jako fotograf na potrzeby Niemców. Erwin z siostrą pracowali w niemieckim przedsiębiorstwie. Tak żyli do lipca 1942 r., kiedy w akcji wysiedleńczej, z domu zostali zabrani rodzice. Sistra była wtedy w pracy a Erwin ukrył się w schowku pod schodami. Dziesięć dni po wywiezieniu rodziców przyszedł od nich list z Rawy Ruskiej, prawdopodobnie wyrzucony z pociągu jadącego do Bełżca, z pożegnaniem. Zaczęli zastanawiać się z siostrą jak się uchronić przed następną wywózką. Zdobyli dwie fałszywe metryki. Erwin zaszył w ubraniu kilka 20-to dolarówek, kilka złotych zegarków. Ubrał się na styl niemieckich chłopców, w tyrolskie krótkie spodenki, białe podkolanówki, wiatrówkę i ruszył do Warszawy. Pilotował go opłacony mężczyzna, który jednak nie dowiózł go do Warszawy. W Krakowie ściągnął mu z ręki złoty zegarek i ulotnił się. Do Warszawy Erwin dotarł sam. Dotarł tam 1 grudnia 1942 r. Po raz pierwszy był w tak dużym mieście. Miał adres warsztatu meblowego pana Wilka, na ul. Przejazd, w którym pracował pan Szatan, znajomy kogoś z Drohobycza. Dom znajdował się przy murach getta. Szatan, z zaawansowaną gruźlicą, był alkoholikiem. Po pierwszej nocy, którą Erwin spędził na jednej z kanap w warsztacie, następne spędzał w innych miejscach, u różnych pracowników warsztatu, aż do stycznia 43 r. Później mieszkał na Bielanach, w okolicy al. Zjednoczenia, w willi u pani Frankowej, do połowy lutego. Wielokrotnie był szantażowany na ulicy, odebrano mu cały przechowywany majątek. Siostra przyjechała do Warszawy w styczniu 1943 r. Po jakim ś czasie zamieszkali razem. Początkowo na ul. Steinkellera, później na Waszyngtona 16, Ogrodowej (tuż przed i w czasie powstania). Siostra została ograbiona ze wszystkich kosztowności jakie miała. Musieli zacząć szukać pracy. Siostra zaczęła pracę w sklepie dla Niemców w Hotelu Europejskim. Erwin - w antykwariacie Czesława Garlińskiego na Muranowskiej 8. Zamieszkali na Twardej 16. W czasie powstania warszawskiego unikał kontaktów z powstańcami, słyszał, że niektórzy rozstrzeliwują Żydów, tak jak Niemcy. Po powstaniu mieszkał pod Warszawą. Przez jakiś czas w willi swojego pracodawcy pod Zalesiem. Później w Pruszkowie i tam doczekał wyzwolenia.
- Warsaw Uprising, in the Ghetto, deportation
- Poles operations, help
- children, contacts with other Jews , stranger, housing assistence , work, with Aryan documents
-
Related sources:
-
Related people:
-
Frankowa
nieznane
(Stranger / Aider )
Jej mąż przebywał w Anglii. Mieszkała z niepełnosprawnym synem i córką. W jej willi znalazło schronienie wielu Żydów...
-
nieznane
Lucyna
(Stranger)
Piękna kobieta, blondynka o aryjskich rysach. Grała na akordeonie m.in. Bacha i Mozarta. Na przełomie 1942 i 1943 r....
-
Wainbery (?)
Marek
(Stranger)
Adwokat z Drohobycza. Mieszkał razem z żoną na Bielanach w willi pani Frankowej, na przełomie 1942 i 1943 r., razem...
-
Schenkelbach
nieznane [siostra Erwina]
(siblings)
Wnucz bogatego jubilera ze Stanisławowa, Leona Schenkelbacha. Córka Bartolda Schenkelbacha, znanego fotografa, który...
Related places:
-
Przejazd
Warsztat stolarski pana Wilka tuż za murami getta, w którym pracował pan Szatan.
-
Bielańska [sklep]
Sklep na Bielańskiej, w którym Erwin Schenkelbach kupował świece.
-
ul. nieznana w pobliżu al. Zjednoczenia
Willa pani Frankowej, w której w styczniu 1943 r. zamieszkał Erwin Schenkelbach.
-
Steinkellera
Tutaj w poczatkach 1943 r. mieszkali przez pewien czas Erwin Schenkelbach z siostrą.
-
Twarda 16
Mały pokoik, 6 m2, w którym mieszkali od 1943 r. do powstania warszawskiego Erwin Schenkelbach z siostrą.
-
Książęca
Tramwaj na Książęcej, w którym Erwin Schenkelbach został rozpoznany jako Żyd.
-
Nowy Świat [brama]
Brama na Nowym Świecie, do której został zaprowadzony przez szmalcowników Erwin Schenkelbach.
-
plac Napoleona
Schody poczty na pl. Napoleona, na których został rozpoznany przez żandarmów jako Żyd Erwin Schenkelbach.
-
Ogrodowa
Mieszkanie przy murze getta po stronie aryjskiej, w którym mieszkali w czasie powstania w getcie Erwin Schenkelbach...
Related events:
- 1 grudnia 1942 r. Erwin Schenkelbach, trzynastoletni chłopiec z Dr... 1942-12-02 (Independent Jewish actions / housing/hiding place) ,
- Szatan, pracownik warsztatu stolarskiego na ul. Przejazd, wysłał E... 1942-12 (Independent Jewish actions ) ,
- W styczniu 1943 r. Erwin Schenkelbach zamieszkał w willi pani Fran... 1943-01 (Help / housing/hiding place) ,
- W 1943 r. Erwin Schenkelbach pewien czas mieszkał z siostrą na ul... 1943 (Independent Jewish actions / housing/hiding place) ,
- Mały pokoik, 6 m2, w którym mieszkali od 1943 r. (już po powstaniu... 1943 (Independent Jewish actions / housing/hiding place) ,
- W tramwaju "P" na Książęcej Erwin Schenkelbach został ro... (Independent Jewish actions / Danger) ,
- Pewnego dnia Erwin Schenkelbach został złapany przez szmalcowników... (Danger / Robbery / Holdup) ,
- W lipcu 1944 r. Erwin Schenkelbach stał na stopniach poczty na pl.... 1944-07 (Independent Jewish actions / Danger) ,
- Erwin Schenkelbach z siostrą mieszkali na Ogrodowej, po stronie ar... 1943 (Independent Jewish actions / housing/hiding place) ,
-
Frankowa
nieznane
(Stranger / Aider )