Given name: Franciszek Family name: Maj
- NO
- Male
- Franciszek
- Maj
- 1906-00-00
- Przeczów [nazwa nieczytelna], woj. kieleckie
- Yes
- From Warsaw
- Midtown
- ul. Grzybowska 57
- Ul. Karmelicka 4, Elektoralna, Kielce, ul Jaracza 20, Łódź
- Polish
- primary
-
Franciszek Maj jest szewcem. W 1941 nawiązuje kontakt ze znajomym Żydem, Rochmanem, który pracuje na placówce poza gettem, przy Grzybowskiej 57. Rochman przynosi Majowi rzeczy do sprzedania. W 1942 Rochman prosi Maja o pomoc. Maj w tym celu wynajmuje parterowe mieszkanie przy ul. Karmelickiej 4, dzięki znajomości z administratorem. Szykuje schron w piwnicy, do której prowadzi bezpośrednie zejście z mieszkania. Schron jest gotowy przed powstaniem w getcie. Rodzina Maja (żona i dzieci) nie wie o jego zamiarach. mieszkają nadal przy Grzybowskiej 57. Tymczasem Maj wyprowadza się na Karmelicką, nie może jednak przeprowadzić tam Rochmana, cała okolica jest obstawiona przez Niemców.
Maj zostaje na Karmelickiej jako komendant OPL (ochrony przeciwlotniczej). Ma punkt obserwacyjny na drugim piętrze. Widzi po drugiej stronie ulicy Żydów, siedzących w płonącym domu i ginących w płomieniach. Ten straszny widok sprawia, że przysięga sobie pomóc każdemu, kto go poprosi o pomoc.
W nocy wydostaje się z getta 7 osób, proszą Maja o pomoc. Przetrzymuje ich przez 5 dni w mieszkaniu na Karmelickiej. Potem wyruszają dalej; po 3 miesiącach przysyłają do Maja list z Janowca nad Wisłą.
Maj jest już zameldowany na Karmelickiej, bywa tam regularnie w związku z pracą w OPL. Jest świadkiem sceny ulicznej, kiedy granatowy policjant zatrzymuje kobietę; potem razem z Ukraińcem rewidują ją, okradają z pieniędzy i zabijają. Maj wstrząśnięty tą sceną przez kilka dni nie zagląda na Karmelicką.
Sąsiadka z Grzybowskiej, Polka, krawcowa Lampczakowa przekazuje mu pod opiekę uciekinierów z getta, znajomych Rochmana, Abrama Króla z żoną i córeczką. Maj ratuje ich przed Gestapo, ukrywając ich na strychu, potem do końca wojny opiekuje się nimi i szuka dla nich kryjówek.
Umieszcza ich u swojego brata, Marcelego Maja, na Grochowie. Królowie ukrywają się w pokoju zniszczonym bombardowaniem. Maj z bratem budują tam niewielką skrytkę, w której Żydzi chowają się w nagłych wypadkach. Królowie nie mają pieniędzy. Franciszek dowiaduje się od Króla o 11 Żydach, ukrywanych na Grochowie w odlewni żelaza przez wyższego oficera Wehrmachtu. Król pomaga Majowi skontaktować się z niejakim Szaniawskim, który także opiekuje się owymi Żydami. Ten kontaktuje z nimi Maja. Jeden z nich, Flint, zgadza się łożyć środki na utrzymanie rodziny Królów.
Po wybuchu w odlewni oficer Wehrmachtu wywozi ukrywających się Żydów, zostaje tylko Flint i jego żona. Maj zabiera ich do mieszkania brata na Kobielską, gdzie cudem unikają wykrycia przez Niemców.
W międzyczasie Franciszek Maj koresponduje z Rochmanem, który jest z rodziną w obozie w Poniatowej. Oficer Wehrmachtu załatwia Majowi przepustkę, dzięki której może dostać się do obozu. Przyjeżdża tam wielokrotnie, przewozi korespondencję do Warszawy, wywozi syna Rochmana z żoną i dwóch innych Żydów z Kazimierza – Elpera i Wasermana. Ukrywa ich na Karmelickiej.
Dzięki znajomościom z Poniatowej Maj zna w W-wie wielu ukrywających się Żydów. Maj dostaje dla nich pieniądze od nieznanego człowieka.
Na Karmelickiej mieszkają syn Rochmana z żoną, córka Flinta i Waserman. Na krótko przed Powstaniem Warszawskim, przenosi się tam także Abram Król z żoną. Maj pomaga także innym ukrywającym się Żydom, przewożąc ich samochodem pocztowym, którego Niemcy z zasady nie rewidują.
Po wybuchu Powstania dom na Karmelickiej znajduje się na granicy pomiędzy Niemcami i powstańcami. Niemcy zaczynają podpalać budynki przy Karmelickiej 4, 6 i 8. Maj z rodziną i ukrywani przez niego Żydzi muszą uciekać. Przechodzą przekopami pomiędzy piwnicami. Wydostają się na Leszno, docierają do Orlej, potem znajdują mieszkanie w wypalonej oficynie na ul. Elektoralnej. Zawalają schody na klatce schodowej. Maj i jego bliscy zatrzymują się w mieszkaniu na Elektoralnej do 10 września 1944. Żywność znajdują w piwnicach budynku. 10 września Maj ze swoją rodziną i z córką Flinta wychodzi z Warszawy, razem z innymi mieszkańcami miasta.
Tymczasem ktoś donosi na Maja w obozie w Pruszkowie, że ma ze sobą żydowskie dziecko. Majowi udaje się przekupić gestapowca, który dopisuje go do transportu osób wywożonych z Pruszkowa. Docierają do Kielc, zatrzymują się tam do zimy. Pod koniec grudnia docierają do Grójca. Tam Maj dowiaduje się od Szaniawskiego, że jego znajomi Żydzi przeżyli, co go bardzo cieszy. Po wyzwoleniu Maj spotyka się z Abramem Królem i resztą znajomych na Elektoralnej.
- Poles operations, housing, help, private/everyday life
- atmosphere , commerce, other help, long-lasting help, financial assistance, individual help , one-off help, housing assistence , material help , work, acquaintances
-
Related sources:
- 17
-
Related people:
-
SS-mani
Nieznane
(Stranger)
SS-mani wchodzą do mieszkania na II piętrze kamienicy przy Karmelickiej, gdzie mieści się punkt obserwacyjny Maja. P...
-
Nieznane
Żydzi NN
(Stranger)
Żydzi siedzą w płonącym domu przy Karmelickiej. Franciszek Maj widzi ich ze swojego punktu obserwacyjnego. „Siedziel...
-
Żydzi z getta NN
(Stranger)
Przedostają się nocą do kamienicy przy Karmelickiej 4. Przychodzą od strony zburzonego budynku, który graniczył z Ka...
-
Kobieta NN
(Stranger)
Franciszek Maj widzi z okna kobietę, idzie ulicą w stronę jego kamienicy. Zostaje zatrzymana przez granatowego polic...
-
Granatowy policjant NN
(Stranger)
Zatrzymuje kobietę, idącą Karmelicką. Przywołuje Ukraińca. Robią kobiecie rewizję, zabierają jej pieniądze; odprowad...
-
Ukrainiec NN
(Stranger)
Prawdopodobnie żołnierz z ukraińskich formacji pomocniczych, wspierających Niemców przy likwidacji getta. Podchodzi,...
-
Lampczak
Nieznane
(Acquaintance)
Znajoma Maja, sąsiadka z Grzybowskiej 57, krawcowa. Przyjmuje u siebie uciekinierów z getta, Abrama króla z zoną i c...
-
Dozorca NN
(Acquaintance)
Niemcy wypytują dozorcę, czy w budynku przy Grzybowskiej 57 nie ukrywają się Żydzi. Dozorca odwołuje się do Maja, kt...
-
Gestapowcy NN
(Stranger)
Prawdopodobnie na skutek donosu przychodzą na Grzybowską 57, gdzie ukryli się Królowie. Maj zamknął ich na strychu....
-
Flint
Nieznane
(Acquaintance / Person who is aided )
Jeden z grupy 11 Żydów, ukrywanych przez oficera Wehrmachtu w podziemiach odlewni żelaza na Grochowie. Franciszek Ma...
-
Właściciel sklepu na Grochowie NN
(Stranger)
Flint z żoną przeprowadzeni są (prawdopodobnie przez Szaniawskiego) do sklepu na Grochowie. Właściciel ukrywa ich, z...
-
Maj
Marceli
(siblings)
Brat Franciszka. Mieszka na Grochowie, w pokoju z kuchnią – pokój ucierpiał w czasie bombardowania w 1939. Marceli i...
-
Elper
NN
(Stranger / Person who is aided )
Elper jest jednym z dwóch Żydów z Kazimierza Dolnego, którym Rochman pomaga się uwolnić, będąc w obozie w Poniatowej...
-
Rochman
Nieznane
(Friend / Person who is aided )
Znajomy Maja. Przed wojną miał fabrykę siodeł, przy Grzybowskiej 57. Pracuje na placówce poza gettem, przy Grzybows...
-
Nieznajomy NN
(Stranger / Aider )
Przekazuje Majowi pieniądze dla ukrywających się Żydów. Maj dostaje dla swoich podopiecznych, 3.500 zł na osobę. Nie...
-
Ukrywający się Żydzi NN
(Acquaintance / Person who is aided )
Nawiązują kontakt z Majem przez znajomych i bliskich, osadzonych w obozie w Poniatowej. Maj dostaje dla nich regular...
-
NN
Znajomy Maja z poczty
(Acquaintance / Aider )
Pracuje na poczcie przy pl. Narutowicza. Pozwala Majowi korzystać z samochodu pocztowego, którego Niemcy z zasady ni...
-
Szofer NN
(Acquaintance / Aider )
Zaufany człowiek znajomego Maja, urzędnika pracującego na poczcie przy pl. Narutowicza. Bierze udział w akcjach, kie...
-
Król
Abram
(Acquaintance / Person who is aided )
Po wybuchu powstania w getcie ucieka z getta z żoną i 6-letnią córką. Znają Rochmana, który prawdopodobnie polecił i...
-
Król
Żona Abrama
(Acquaintance / Person who is aided )
Po wybuchu powstania w getcie ucieka z getta z mężem i 6-letnią córką. Znają Rochmana, który prawdopodobnie polecił...
-
Flint
Córka Flinta
(Acquaintance / Person who is aided )
Ukrywa się z rodzicami w odlewni żelaza na Grochowie. Opiekuje się nimi wyższy oficer Wehrmachtu. Po wybuchu w odlew...
-
Waserman
NN
(Acquaintance / Person who is aided )
Jest jednym z dwóch Żydów z Kazimierza Dolnego, którym Rochman pomaga się uwolnić, będąc w obozie w Poniatowej. Kied...
-
Rochman
Syn Rochmana
(Acquaintance / Person who is aided )
Prawdopodobnie po wybuchu powstania w getcie wywieziony razem z ojcem, znajomym Franciszka Maja do obozu w Poniatowe...
-
Oficer Wehrmachtu NN
(Stranger)
Oficer Wehrmachtu otwiera na ul. Grochowskiej odlewnię żelaza. W piwnicach przechowuje 11 Żydów. Po wybuchu w odlewn...
-
Szaniawski
NN
(Acquaintance)
Mieszka w Piastowie, codziennie dojeżdża do pracy na Grochowie. Jest magazynierem w odlewni żelaza, gdzie oficer Weh...
-
Flint
Aron
(Stranger)
W okresie od 25 stycznia 1943 roku, do 14 września 1944 roku ukrywał się wraz z 11 innymi osobami w schronie zbudowa...
Related places:
-
Karmelicka 4
Maj wynajmuje mieszkanie na Karmelickiej dzięki znajomości z administratorem. Szykuje schron w piwnicy, do której pr...
-
Grzybowska 57
Pod tym adresem mieszka Franciszek Maj, jest to także adres placówki, na której pracuje poza gettem Rochman.
-
Kobielska 30
Mieszkanie Marcelego Maja, brata Franciszka Maja. Franciszek lokuje tam rodzinę Królów, a w różnych okresach także i...
-
prawdopodobnie ul. Grochowska
Polscy robotnicy, pracujący w odlewni żelaza, wywołują wybuch w ramach sabotażu. Oficer Wehrmachtu wywozi gdzieś 11...
- Unknown
-
Elektoralna
Maj i jego ludzie ukrywają się w mieszkaniu wypalonej oficyny. Niemcy rewidują piwnice w oficynie, ale nie docierają...
-
Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego
Dulag 121 - obóz przejściowy, w którym znajduje się Franciszek Maj z bliskimi po wyjściu z Warszawy 10.09.1944.
Related events:
- Franciszek Maj chce przeprowadzić swoją rodzinę na Karmelicką, ale... 1943-04 (Danger) ,
- W nocy na Karmelicką przychodzi 7 osób; nadchodzą od strony zburzo... 1943-04 (Help / one-off/short-lasting / housing/hiding place) ,
- Maj nadal mieszka na Grzybowskiej, ale na Karmelickiej jest już za... 1943 (Danger) ,
- Sąsiadka z Grzybowskiej, znajoma Maja, krawcowa Lampczakowa przys... 1943 (Help / free of charge / long-lasting / housing/hiding place / emergency help) ,
- Franciszek Maj wraca do mieszkania Lampczakowej, zabiera Abrama Kr... 1943 (Help / free of charge / housing/hiding place / emergency help) ,
- Maj zamyka Królów na strychu; idzie do dozorcy, gdzie jest już żan... 1943 (Help / free of charge / Danger) ,
- Wieczorem Franciszek Maj sprowadza Abrama Króla z rodziną z powrot... 1943 (Help / free of charge / housing/hiding place / emergency help) ,
- Następnego dnia Maj wiezie Królów do swojego brata, Marcelego Maja... 1943 (Help / free of charge / long-lasting / emergency help) ,
- Polscy robotnicy, pracujący w odlewni organizują w ramach sabotażu... 1943 (Help / long-lasting / housing/hiding place / emergency help) ,
- Po rewizji Marceli Maj jest przerażony. Zostaje u niego tylko Abra... 1943 (Help / housing/hiding place / emergency help) ,
- Franciszek Maj nawiązuje kontakt z Rochmanem, osadzonym w obozie w... 1943 (Help / one-off/short-lasting / long-lasting / housing/hiding place / emergency help) ,
- Dzięki znajomościom z Poniatowej Maj ma w W-wie dużo znajomych Żyd... 1943 (Help / long-lasting / housing/hiding place / emergency help) ,
- Po wybuchu Powstania Warszawskiego kamienica Franciszka Maja na Ka... 1944-08 (Help / long-lasting / emergency help) ,
- Niemcy nie wchodzą do piwnic płonącego domu na Elektoralnej. Przec... 1944-08 (Help / long-lasting / Danger) ,
- Po 10 września '44 Franciszek Maj i jego bliscy trafiają do obozu... 1944-09-10 (Help / Blackmail/"Szmalcowanie" / long-lasting / finance/money) ,
- Znajomy Maja, niejaki Rochman wychodzi do pracy z getta na placówk... 1941 (Help / free of charge / long-lasting / housing/hiding place / other help) ,
- Maj wynajmuje mieszkanie na Karmelickiej dzięki znajomości z admin... 1943-04-19 (Help / free of charge / long-lasting / housing/hiding place / other help) ,
- Królowie nie mają pieniędzy, sprzedają swoje rzeczy, ale brak im j... 1943 (Help / free of charge / long-lasting / housing/hiding place / emergency help) ,
-
SS-mani
Nieznane
(Stranger)
-
Geolocation assigned automatically. Currently verifying map location.