Given name: Menachem Family name: Linder (7)

(1)

Ringelblum's collaborator, economist, called Majni or Maks; on his initiative a seminar for youth acitivists was organised; active in the Joint (American Jewish Joint Distribution Committee); married; he was short, gesticulated lively, he was greying

(2)

at the activists' meeting; underground organisations activist; in the statistics sector and registry office, erudite and statistician; killed by Gestapo; zealot of the Yiddish language, in YIKOR (the Jewish Cultural Organization) - secretary

(3)

Studiował we Lwowie, na uniwersytecie. Należał do młodzieżowej organizacji syjonistycznej ,,Haszomer hacair", znał jęz. hebrajski. Miał w Izraelu starszego brata, inżyniera, i siostrę, jedną z założycielek kibucu „Miszmar haemek" z którymi utrzymywał kontakt listowy. Znalazłby się prawdopodobnie również w Izraelu gdyby nie fakt, że w międzyczasie wciągnął się głęboko w kulturalny ruch bazujący na jęz.jidisz i jego losy potoczyły się zupełnie inaczej. W 1936r. wygrał konkurs na zorganizowany przez Warszawską Centralę Jointu, na monografię o żydowskiej gminie w Polsce. Zdobył pierwszą nagrodę za historyczno --demograficzną pracę dotyczącą jego rodzinnych stron, miasta Sniatyn, leżącego we wschodniej Galicji. Po ukończeniu ekonomicznych studiów na lwowskim uniwersytecie i otrzymaniu magisterium Linder wyjeżdża do Wilna. Ożenił się z wilnianką. Rok lub dwa przed wybuchem wojny został sekretarzem warszawskiego oddziału Yvo i przeprowadził się do Warszawy, gdzie poza oficjalną pracą, natychmiast zajął się też badaniami naukowymi , był współredaktorem czasopisma ,,Jidisze ekonomie"(Żydowska ekonomia) i przejął sekretariat żydowskiej komisji do badania historii żydowstwa polskiego. W czasie okupacji dał się poznać jako jeden z najzdolniejszych i najpłomienniejszych działaczy organizacji samopomocy przy Joincie, która z biegiem czasu stała się płaszczem dla wszelkiej działalności , dozwolonej i niedozwolonej, społecznej , kulturalnej i politycznej w getcie. Linder zorganizował, przy żydowskiej społecznej organizacji samopomocy dział ewidencji gdzie, poza kartoteką potrzeb komórki zajmującej się kuchniami popularnymi czy też innych instytucji pomocy, prowadził szeroko zakrojoną działalność ewidencyjną. Wykonał bardzo poważną pracę statystyczną dotyczącą stanu wyżywienia ludności w getcie.Cyfry te wskazywały na świadomą politykę wroga powadzącą do wyniszczenia narodu żydowskiego. W pierwszych latach wojny opracował konspekt statystyczny z którego wynikało, że ilość sambójstw, wśród ludności żydowskiej w porównaniu z okresem przedwojennym, procentowo zmalała. Dzięki energii i zapałowi Lindera w getcie odbywała się szeroko zakrojona działalność kulturalna.Dostarczał do miejscowej prasy liczne opracowania, był popularnym i ogólnie lubianym przewodnikiem młodzieży. Zginął podczas obławy na inteligencję i działaczy w tzw. ""czarny piątek". 18 kwietnia 1942r kiedy to Niemcy zorganizowali polowanie na organizatorów i współpracowników tajnej prasy, wg uprzednio przygotowanej listy. Przerażona żona, po śmierci Lindera, spaliła jego dziennik, który był prowadzony przez cały czas wojny.

(4)

a Jewish economist

(5)

well-known worker for voluntary causes and a Yiddish scholar, murdered on 19 April 1942

(6)

an economist, connoisseur of Jewish folklore, a worker for voluntary causes - shot in April 1942

(7)

senior clerk of the Centos, scholar demographer, he was shot during St. Bartholomew's Night

(7)

Mistake in the surname, it is about Menachem Linder

(1)

Plocka- Kestin, N.; testimony 301-2581

(4)

Pizyc, Mirka; Relacja; W Archiwum Yad Vashem (Testimony, Yad Vashem Archives)

(5)

Rufeisen-Schuepper, Helena Pozegnanie Milej 18. Wspomnienia laczniczki Zydowskiej Organizacji Bojowej (A Farewell in Mila Street No. 18. Memories of Messenger of the Jewish Fighting Organisation)

(7)

Ernest, Stefan; Pam. 'Trzeci Front. O wojnie wielkich Niemiec z Zydami Warszawy 1939-1943' (On the War of Great Germany with the Jews 1939 – 1943)

(2) 35, 142,204, 205, 210, (3) s.66,154,174,185,242-251,344, (5) 107, (6) I, 197