Given name: Janina Urszula Family name: Kuśmierek

Ojciec Leon Szapiro był współwłaścicielem hurtowni papieru. Matka Aniela z domu Szykier pracowała jako kasjerka. Rodzice się rozwiedli, ale często widywała się z ojcem. Chodziła do szkoły koedukacyjnej. W październiku 1939 r., Niemcy wysiedli ją i matkę z mieszkania. Pomieszkiwały wtedy u różnych kuzynów. W tym czasie dziadkowie z młodszym synem Arturem przedostali się do Warszawy, więc na przełomie lutego i marca 1940 r. wyruszyła, z matką, też do Warszawy. Po drodze zostały zatrzymane, umieszczone w obozie i po tygodniu wywiezione do Radomska. Z Radomska przyjechały do Warszawy, zamieszkały w Al. Jerozolimskich u matki dra Płockiera. We wrześniu 1940 r., po śmierci babci, przeniosły się z matką do mieszkania dziadka na Sosnowej. W październiku utworzono getto i rodzina wynajęła dwa pokoje na Świętojerskiej 30. Janina przywiozła z Łodzi podręczniki szkolne i zaczęła się uczyć sama w domu. Zimą 1940/41 r. obie z matka zostały ochrzczone w kościele na Lesznie. Do Warszawy przyjechał jej ojciec, Leon, i nie wszedł do getta. Mieszkał na Niecałej, prowadził sklep ze wspólnikiem. Janina przechodziła przez gmach sądów i odwiedzała ojca. Kiedy ojciec wyjechał do Krakowa, pojechała do niego. Ojciec umieścił ją w internacie u Sióstr Urszulanek. Nosiła wtedy fałszywe nazwisko Szczygielska. Siostry nie znały jej pochodzenia. W marcu 1943 r. ojciec został aresztowany i wywieziony do Oświęcimia. Wtedy zabrakło pieniędzy na opłacenie internatu, tym bardziej, że w międzyczasie do Krakowa przyjechała matka Janiny, którą trzeba było ukrywać u różnych ludzi. Janina zrezygnowała z internatu i wróciła do Warszawy. Zaopiekowała się nią, po stronie aryjskiej, siostra Kazimiery Szapiro, żony Jerzego, która mieszkała na Trębackiej. Matka Janiny też wróciła do Warszawy i pomimo,że proszono ją aby nie wychodziła na ulicę bo ma bardzo semicki wygląd, wychodziła i pewnego dnia ślad po niej zaginął. Janina poznała swojego przyszłego męża i wyprowadziła się z Trębackiej w początku 1944 r. Razem z mężem wynajęła mały pokój, oboje zaangażowali się w działalność konspiracyjną w AL. Działała w tzw. technice centralnej, jeździła z prasa po kraju. Później przeprowadzili się do Komorowa, gdzie mieszkali do powstania warszawskiego. W przeddzień powstania warszawskiego wyszli do Miedzeszyna, do matki męża. Udało im się po kilku dniach. Po tamtej stronie Wisły natrafili na Rosjan. Zgłosili się do wojska.