Given name: Natan Family name: Gross
- NO
- Male
- Natan
- Gross
- Franciszek Grymek
- 1919-11-16
- Kraków
- Yes
- Not in Warsaw
- Kraków
- Warszawa, Izrael
- Jewish
- secondary
- on surface
- valuables, money, goods
- other danger, recognition, blackmail/"szmalcowanie" resulting in escape , in an apartment
-
Urodzony w Krakowie, najstarszy syn Jakuba i Sary Grossów, miał dwóch braci - Josefa i Jerzego, i siostrę - Klarę. Rodzice posiadali dwa sklepy ze składem porcelany, kryształów, szkła i lamp, ulokowane na Rynku Głównym, byli majętni i mieli dużo znajomości. Rodzina była religijna i tradycjonalistyczna. Zatrudniali guwernantkę, kucharkę, sprzątaczkę. Natan wychowywał w dość zamkniętej społeczności żydowskiej. Mieszkali na parterze dwupiętrowego domu. W 1938 Natan zrobił maturę, zaczął studiować prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim; równolegle studiował na ASP. Zaraz po wybuchu wojny ojciec Natana i brat Josef uciekli na wschód. Część domu państwa Gross została zajęta i wprowadzili się tam niemieccy robotnicy. Jerzy z rodziną dzielili z nimi mieszkanie aż do grudnia 1940r., kiedy to musieli wynieść się z Krakowa na mocy decyzji o wysiedleniach Żydów. Natan z matką i rodzeństwem przenieśli się do Wieczystej, do wynajętego przez matkę mieszkania. Później musieli przenieść się jeszcze dalej - do Grębałowa. W sierpniu 1942 r. pojechał z rodziną do Wieliczki, na mocy uchwały o przesiedleniu Żydów do Wieliczki. Po kilku dniach uciekli z Wieliczki do krakowskiego getta. Mieszkali tam kilka miesięcy. W 1943 r. wydostali się z terenu getta, ukrywali się u różnych znajomych matki po aryjskiej stronie. Następnie uciekli do Warszawy, gdyż w Krakowie rodzina Grossów była zbyt rozpoznawalna. Natan posługując się sfałszowanymi aryjskimi papierami, ukrywał się wraz z bratem Jerzym u różnych ludzi lub w wynajętych lokalach w Warszawie po aryjskiej stronie. Natan współpracował z podziemiem, kolportował prasę konspiracyjną. Po wojnie skończył reżyserię. W 1950 wyemigrował do Izraela. Zmarł w 2005 roku w Tel-Avivie.
- Poles operations, help, private/everyday life
- antisemitism, atmosphere , children, hosts, other help, with Aryan documents , acquaintances
-
Related sources:
- Natan Gross, Relacja O3/464; w Archiwum Yad Vashem ,
- Yoram Gross, Wywiad USC 3476 – Yoram Gross ,
- Natan Gross, Kim pan jest, panie Grymek? ,
- Yoram Gross, Wybrało mnie życie. Wspomnienia z czasów okupacji i nie tylko ,
- Michel Borwicz, Vies interdites ,
- Simon Halbreich, Wywiad USC 4374 – Simon Halbreich ,
-
Yoram Gross podaje w swoich wspomnieniach numer domu: Ciasna 5.
- s. 266
-
Related people:
-
Nieznane
Zosia
(Friend )
Absolwentka medycyny, "żarliwa demokratka", przyjaciółka Natana Grossa; wie, że Natan jest Żydem. W rozmow...
-
Nieznane
Pani L.
(Acquaintance)
Jej mąż, oficer, jest uwięziony w Oflagu. Pani L. zostaje sama z trojgiem małych dzieci. „Przez długi czas myślałem,...
-
Nieznane
Doktorowa X
(Acquaintance / Neighbor)
Gospodyni Natana Grossa. Pewnego razu wciąga go w dyskusję na temat Żydów. Doktorowa uważa, że kupcy, „chałaciarze”...
-
Kucińska
Walerkowa
(Stranger / Aider )
Jedna z trzech sióstr, handlarka z półtoraroczną córeczką, które Natan i Jerzy Gross poznali w pociągu do Warszawy....
-
Gross
Yoram Jerzy
(FAMILY / siblings)
Urodzony w Krakowie, najmłodszy syn Jakuba i Sary Grossów, miał dwóch braci - Natan i Josefa, i siostrę - Klarę. Rod...
-
Nieznane [szantażyści]
(Stranger / Blackmailer)
Dwaj szantażyści, którzy podając się za policjantów, zatrzymali Jerzego i Natana Grossów, i chcieli jako Żydów zabra...
-
Nieznane [Niemiec]
(Stranger / Aider )
Właściciel sklepu z porcelaną (tylko dla Niemców), gdzie Jerzy Gross sprzedawał dekorowane przez Natana naczynia. Na...
-
Bloch
Genia
(Stranger / Aider )
Handlarka, siostra Walerkowej. W pociągu do Warszawy spotkała Natana i Jerzego Grossów, którzy zamieszkali u niej na...
-
Wiśniewscy
[bracia]
(Stranger)
Administratorzy domu, w którym mieszkała Genia Bloch, u której zamieszkali Jerzy i Natan Grossowie. Zainteresowali s...
-
Birnowa
Luba
(Acquaintance)
Ukrywała się z synem w Warszawie na aryjskich papierach. Gdy koledzy jej syna, Jerzy i Natan Grossowie, odnaleźli ic...
-
Birn
Edek
(Friend )
Kolega Grossów z Krakowa. Ukrywał się w Warszawie jako Kazimierz Kurek. Gdy bracia Grossowie odnaleźli go przez biur...
-
Halbreich
Szymon
(Friend / Acquaintance)
Simon (Szymon) Halbreich, syn Heleny Jadwigi z d. Eisiedler i Markusa. Miał o 4 lata starszego brata Gerszona. Ojcie...
-
Nieznane
Marysia
(Stranger / Aider )
Pani Marysia wynajmowała pokój Jankowi Sarneckiemu (Szymonowi Halbreichowi) i braciom Grossom będącym na aryjskich p...
-
Kowalski
Piotr
(Stranger / Aider )
Kowalski, dozorca domu, w którym zamieszkali Jerzy i Natan Gross. Był to bardzo porządny człowiek. Ukrywał w piwnicy...
-
Napiórkowska
Nieznane
(Neighbor / Denouncer)
Sąsiadka, krawcowa, która doniosła na policję, że u Marysi mieszkają Żydzi - bracia Grossowie oraz Szymon. Zrobiła t...
-
Scisło
Nieznane
(Stranger / Aider )
Mecenasowa Scisło wynajęła pokój Natanowi i Jerzemu Grossom.
-
Kwas
Cesia Cecylia
(Stranger / Person who is aided )
Lekarka, pracowała w getcie w szpitalu. Dzięki pomocy przyjaciół Polaków udało jej się uciec z getta razem z matką....
-
Nieznane
Adam
(Stranger)
Działacz podziemia, który pomagał wielu osobom, udzielając zapomóg w wysokości 500 zł miesięcznie. Pomagał też młody...
-
Wiercińska
Nina
(Acquaintance)
Pochodziła z Poznańskiego, z rodziny endeckiej. Wynajmowała pokój na parterze na ul. Asnyka, w tym samym domu, w któ...
-
Steinmetz
Nata
(FAMILY / cousin)
Siostra cioteczna Natana, Jerzego i Klary Grossów. Ukrywała się w Warszawie na aryjskich papierach. Po wojnie wyjech...
-
Scharf
Szulim
(FAMILY / cousin / Person who is aided )
Młodszy brat Sary Grossowej. Ukrywał się w Warszawie na aryjskich papierach. Mieszkał na Czerniakowskiej u pani Ewy...
-
Margulies
Marek
(Acquaintance / Person who is aided )
Warszawiak, ukrywał się na aryjskich papierach. Miał dobry wygląd i dużo pewności siebie. Szantażowany przez gestapo...
-
Rapowska
Bella
(Acquaintance)
Bella Rapowska (Bajla Rapaport?),uczennica Natana Grossa, Żydówka po ojcu. Jej matka była Czeszką, a reszta rodziny...
-
[powstańcy żydowscy]
Nieznane
(Stranger)
Przeszli przez podwórko na ul. Ciasnej, niosąc pod płaszczami broń.
-
Nieznane [tajniacy szantażyści]
(Stranger / Blackmailer)
Przychodzą do Natana Grossa, początkowo są agresywni; prawdopodobnie granatowi policjanci lub tajniacy. Chcą zabrać...
-
Nieznane [szantażyści]
(Stranger / Blackmailer)
Śledzą Natana Grossa, idą za nim ulicą. W pewnym momencie oświadczają mu, że znają go z Krakowa. Żądają, żeby dał im...
Related places:
-
nieznana
Natan Gross odkrywa, że szanowana i lubiana sąsiadka jest antysemitką.
-
nieznana
Natan Gross dyskutuje z doktorową X, u której mieszka; doktorowa rzuca antysemickie uwagi.
-
[Nieznana] Warszawa Koło
Miejsce, gdzie Natan i Jerzy Grossowie spędzają pierwszą noc po przyjeździe do Warszawy.
-
[Nieznana] Warszawa
Szantaż wobec Jerzego i Natana Grossa
-
Nieznana [Warszawa]
Mieszkanie wdowy po prawniku, u której wynajęli pokój Jerzy i Natan Gross
-
[Nieznana] Warszawa
Sklep, w którym Jerzy Gross sprzedawał dekorowane przez nich naczynia
-
Nieznana [Koło]
Mieszkanie Geni Blochowej
-
Nieznana [Warszawa]
Mieszkanie, w którym ukrywali się Birnowie na aryjskich papierach.
-
Ciasna 5
Mieszkali tam Jerzy i Natan Gross, oraz Szymek (Janek Sarnecki).
-
Asnyka
Mieszkanie mecenasowej Scisło, która wynajmowała pokoje lokatorom, m.in. Natanowi i Jerzemu Grossom.
-
Otwock
Jerzy Gross przez pewien czas przybywał w Otwocku, w domu dziecka.
-
Nieznana
Natan Gross przeżywa wizytę szantażystów.
-
Nieznana
Szantażyści zaczepiają Natana Grossa na ulicy.
Related events:
- Natan Gross ma sąsiadkę, żonę oficera, więzionego w Oflagu. Pani L... 1944-07 (Independent Jewish actions / Danger) ,
- Gospodyni Natana Grossa wciąga go w dyskusję na temat Żydów (Gross... (Help / housing/hiding place / Danger) ,
- Natan i Jerzy Gross na aryjskich papierach uciekli z Krakowa do Wa... 1943-04-01 (Help / one-off/short-lasting / long-lasting) ,
- Jerzy i Natan Gross na początku pobytu w Warszawie zostali zatrzym... 1943-04-02 (Blackmail/"Szmalcowanie" / in the street) ,
- Natan i Jerzy Gross, będąc na aryjskich papierach, wynajęli pokój... (Independent Jewish actions / work) ,
- Jerzy Gross, szukając nabywców dekorowanych przez Natana naczyń, t... (Help / documents) ,
- Jerzy i Natan Gross zatrzymali się u poznanych w pociągu do Warsza... 1943-04 (free of charge / one-off/short-lasting / housing/hiding place) ,
- Gdy Jerzy i Natan Grossowie mieszkali u Geni Bloch, zainteresowali... 1943-04 (housing/hiding place) ,
- Jerzy i Natan Grossowie rozpaczliwie poszukiwali mieszkania w Wars... 1943-04 (Independent Jewish actions ) ,
- Natan Gross spotkał na ulicy Szymka Halbreicha (Janka Sarneckiego)... 1943 (Help / housing/hiding place) ,
- Kowalski, dozorca domu, w którym zamieszkali Jerzy i Natan Gross,... 1943 (Help) ,
- Grossowie i Janek, mieszkając na Ciasnej, przeżyli duży szantaż. S... 1943 (Denunciation / as a result of denunciation by Poles ) ,
- Natan i Jerzy Gross znaleźli pokój do wynajęcia u mecenasowej Scis... 1943 (Help / housing/hiding place / finance/money) ,
- Do sąsiedniego pokoju u mecenasowej Scisło wprowadziła się młoda d... (Help / other help) ,
- Na ulicy Asnyka, u sąsiadki Natana Grossa, Niny, mieszkała jakiś c... (Help / helping other Jews ) ,
- Po szantażu i uwolnieniu od gestapowców Zygmunt Durakowski (Szulim... (Help / housing/hiding place) ,
- Natan Gross zarabiał ucząc angielskiego. Wśród jego uczniów była B... (Independent Jewish actions ) ,
- Na początku powstania w getcie, 20 kwietnia, przez podwórko budynk... 1943-04-20 ,
- Przed samym powstaniem warszawskim przyjechał do Otwocka Natan Gro... 1944-07-30 ,
- Natana Grossa i jego brata nachodzą szantażyści, prawdopodobnie gr... (Blackmail/"Szmalcowanie" / at home) ,
- Grupka szantażystów idzie za Natanem Grossem. Jeden z nich zaczepi... (Blackmail/"Szmalcowanie" / in the street) ,
- Po przyjeździe do Warszawy na aryjskich papierach Szymon Halbreich... 1943-03 (housing/hiding place) ,
-
Nieznane
Zosia
(Friend )