Given name: Edwarda Family name: Blajwajs
- YES
- Female
- Edwarda
- Blajwajs
- Janina Zielińska
- 1924-00-00
- Warszawa
- Yes
- From Warsaw
- Midtown
- Warszawa, ul. Ogrodowa 16
- ul. Miodowa 7, wieś Sośniczany, Słowik, Sitkówka, Kielce, Łódź, Izrael
- Jewish
- bad
- secondary
- on surface
- goods
- other danger, on a street, recognition
-
Córka Abrahama i Frajdy z domu Haze. Kończy gimnazjum Perły Łubieńskiej w Warszawie. Dorasta w tradycyjnej rodzinie żydowskiej. Po śmierci ojca w 1927 rodzinę utrzymuje najstarszy brat Edwardy, Jakub – kupiec. Po wybuchu wojny Edwarda mieszka w getcie, w budynku przylegającym do gmachu sądów. Spotyka znajomego, Bolesława Lewkowicza, ukrywającego się po stronie aryjskiej pod nazwiskiem Zieliński. Bolesław zostaje narzeczonym Edwardy, opiekuje się jej rodziną, pomaga w aprowizacji, dostarcza lekarstwa. W czerwcu 1941 Edwarda i Bolesław biorą ślub w synagodze i Edwarda wydostaje się z getta. Wcześniej Bolesław długo przygotowuje ją do życia po aryjskiej stronie, ucząc ją poprawnie mówić po polsku, starając się także poprawić „charakteryzacją” jej semicki wygląd. Zatrzymują się u kuzynki Bolesława Jadwigi Karslbad (Karpińskiej) na Miodowej 7. Jedynym dokumentem Edwardy jest miesięczny bilet tramwajowy, wystawiony na nazwisko Janiny Zielińskiej. Edwarda przeżywa silne stany lękowe, boi się wychodzić sama na ulicę. Wyjeżdżają w okolice Sandomierza, do wsi Sośniczany, nieopodal miasteczka Koprzywnica, gdzie mieszka siostra Edwardy, Sabina, która już wcześniej uciekła z getta.
Edwarda i Bolesław skupują żywność, wywożą ją do Warszawy, stamtąd zaś przywożą odzież. Zajmują się handlem. Miejscowy granatowy policjant, Śliwiński, molestuje Edwardę. Sąsiedzi nie mają świadomości, że Bolesław jest jej mężem. Rosną jednak ich podejrzenia, ze Zielińscy są Żydami. Latem 1942 Edwarda i Bolesław przenoszą się do miejscowości Słowik, następnie do Sitkówki. Dozorca ich domu jest w partyzantce, w ogrodzie jest zakopana broń. Żona dozorcy informuje, że w pobliskim młynie Niemcy szukają Żydów. Zielińscy przeprowadzają się do Kielc, gdzie do końca wojny mieszkają u Anny Chałupek. Ich sąsiadami są oficerowie Wehrmachtu.
Po wojnie Edwarda przeprowadza się do Łodzi, pracuje jako urzędniczka, później także w Teatrze Powszechnym. W 1957 roku wyjeżdża z mężem i dwiema córkami do Izraela.
Matka Edwardy, brat i siostra Sabina giną w trakcie akcji likwidacyjnej getta warszawskiego. Przeżyła wojnę jej siostra Jadwiga i bratowa Mila z synem.
- outside of the ghetto, in the ghetto
- German operations, social/communal, private life / daily life
- antisemitism, atmosphere, author, Germans, Poles, aid, the 'Aryan' side, terror, street, around the author, escaping the ghetto, everyday life, private life, Jews
- Str. 23 – 24
-
Related people:
-
Lewkowicz
Bolesław
(husband)
Pochodzi z licznej rodziny, w dużym stopniu zasymilowanej, w której jest wiele mieszanych rodzin polsko-żydowskich....
-
Blajwajs
Jakub
(siblings)
Syn Abrahama i Frajdy z domu Haze, najstarszy brat Edwardy Blajwajs. Dorasta w tradycyjnej rodzinie żydowskiej, mies...
-
[wachman]
[nieznane]
(Stranger)
Strażnik pilnujący granicy getta w pobliżu Placu Bankowego. Zatrzymuje Bolesława Lewkowicza, który przynosi lekarstw...
-
Balińska
Anna
(Acquaintance / Aider )
Woźna w biurze „Sztancmet”, pomaga Żydom, między innymi Edwardzie i Bolesławowi Zielińskim. Przy okazji wizyt w Wars...
-
Asenko
Profesor
(Acquaintance / Aider )
Właściciel biura „Sztancmet”. Pomaga Żydom, między innymi Edwardzie i Bolesławowi Zielińskim. Przy okazji wizyt w Wa...
-
[nieznane] [młodzi chłopcy]
(Stranger / Denouncer)
Dwaj chłopcy rozpoznają Edwardę Blajwajs i Bolesława Lewkowicza (Zielińskich) na ulicy, prawdopodobnie po ich „strop...
Related places:
-
Ogrodowa 16
Mieszkanie Edwardy Blajwajs, w którym mieszka z rodziną od czasów przedwojennych do 1941.
-
Plac Bankowy
Miejsce, w którym mąż Edwardy Blajwajs, Bolesław Lewkowicz, ma przekazać lekarstwa jej bratu Jakubowi, pozostającemu...
-
Sienkiewicza 3
Biuro "Sztancmet", gdzie zatrzymują się Edwarda Blajwajs i Bolesław Lewkowicz w czasie wizyt w Warszawie i...
-
skrzyżowanie Marszałkowskiej i Królewskiej
Miejsce, w którym Edwardę Blajwajs i Bolesława Lewkowicza zaczepiają chłopcy.
-
Tucholska
Bolesław Lewkowicz mieszka u krewnych; bierze ślub z Edwardą Blajwajs.
Related events:
- W czerwcu 1941 Edwarda Blajwajs bierze w getcie ślub z Bolesławem... 1941-06 (Help / long-lasting / Independent Jewish actions / helping other Jews / Danger) ,
- Dzień po ucieczce z getta, Edwarda Blajwajs i jej mąż, Bolesław Le... 1941-07-11 (Danger) ,
- Przy okazji wizyt w Warszawie, Edwarda Blajwajs i Bolesław Lewkowi... 1943-04 (Help / long-lasting / Independent Jewish actions / helping other Jews ) ,
- Edwarda i Bolesław Zielińscy przyjeżdżają do Warszawy w ramach swo... (Denunciation / Danger) ,
- Lewkowicz często odwiedza w getcie swoją narzeczoną, Edwardę Blajw... 1941-07 (Help / long-lasting / housing/hiding place / other help) ,
- W lipcu 1941 Bolesław Lewkowicz opuszcza getto ze swoją świeżo poś... 1941 (Help / long-lasting / other help) ,
-
Lewkowicz
Bolesław
(husband)