Atmosfera w fabryce. Ciągłe obawy, niepokój: „...

Atmosfera w fabryce. Ciągłe obawy, niepokój: „Forma życia na szczotkarni była dość oryginalna. Przypominała raczej tryb pogotowia frontowego ciągłym wyczekiwaniem ataku. Nie było mowy o regularnym odżywianiu się, o normalnej pracy lub spaniu. W grupie naszej trzymaliśmy kolejno straż, krążącą w okolicach bramy w celu natychmiastowego awizowania niebezpieczeństwa. Ponure miny pracowników fabryki działały deprymująco. Nastroje były na ogół pesymistyczne, pozbawione nawet częstego w takich wypadkach- wisielczego humoru. Zdobywanie żywności, urozmaicane zazwyczaj pewną ekstrawagancją, miało tutaj charakter leniwy i zrezygnowany. Ludzie zapadali na zdrowiu, nie próbując leczyć się, nie skarżąc się nawet na swoje dolegliwości.”

Archiwum ŻIH; 302/139

Natan Żelechower (Jan Kurczab)

bez tytułu

Warunki życia w getcie warszawskim. Pobyt w schronach po wielkiej akcji 1942 r., wywózka do obozu koncentracyjnego na Majdanku. Cierpienia więźniów Majdanka. Transport do Auschwitz, pobyt w obozie w Jawiszowicach, praca w kopalni. „Marsz śmierci” do Wodzisławia Śląskiego i ewakuacja do Buchenwaldu. Praca w obozach Ohrdruf i Crawinkel (w kamieniołomach). Piesza ewakuacja do Buchenwaldu. Wyzwolenie, sytuacja byłych więźniów po wyzwoleniu.
Autor był z zawodu technikiem dentystycznym. Pamiętnik, spisany po wojnie, przekazał Żydowskiej Komisji Historycznej w Krakowie. Zbieżność jego przybranego nazwiska z nazwiskiem publicysty prasy krakowskiej i działacza społecznego jest przypadkowa.

Publikacja: Natan Żelechower, Siedem obozów, „Biuletyn ŻIH”, nr 4 (68),
1968, s. 7-51 (skrót); Pamiętniki z getta warszawskiego, Warszawa 1993,
s. 46-47, 86-89, 129-135 (fragmenty)